ARAMA

2 Ağustos 2007 Perşembe

BİLGİSAYAR TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

Veriyolu: (Bus) Kasa içindeki bileþenlerin çoðu (iþlemci, önbellek, bellek, geniþleme kartlarý, depolama aygýtlan vs.) birbirleri ile veriyollarý aracýlýðý ile konuþurlar. Basitçe, bilgisayarýn bir bileþeninden diðerine verileri iletmek için kullanýlan devrelere veriyolu adý verilir.

• Slot: (Yarýk) Çeþitli kartlarýn, kenarlarýndaki temas diþlerinden oturtularak takýldýðý, uzun ve ince yuva. Farklý tip ve boyutta olabilir.

• Baðlantý kapýsý: (Port) Kasanýn arkasýnda, çeþitli çevre birimlerini baðlamak için kullanýlan, diþi veya erkek giriþler.

• Soket: (Socket) Bazý yassý iþlemci modellerini anakarta takmak için kullanýlan, ýþlemci bacaklarýnýn deliklerine oturduðu plastik, dikdörtgen þeklinde yuva.

• Geniþleme Kartý: (Expansion Card) PC'nizdeki ISA, PCI, AGP vs. slotlarýna takýlabilen , her tür karta (ekran kartý, modem, TV kartý gibi) geniþleme karttý adý verilir. PC'nin özelliklerini artýran, geniþleten kart anlamýnda... Aslýnda bu terim daha çok Macintosh dünyasýnda kullanýlýr.

• Geniþleme Yuvasý: (Expansion Slot) Geniþleme kartlarýnýn takýldýðý yarýklara (slot) verilen bir diðer ad.

• AGP: (Advanced Graphics Port) Sadece ekran kartlarý için çýkarýlmýþ, grafik kartýnýn doðrudan iþlemciye eriþmesini saðlayan 32 bitlik bir veriyolu.

• Tak Çalýþtýr: (Plug and Play) Eskiden kartlarý PC'mize takarken PC'mizle uyumlu çalýþmasý için gereken bazý |umper ve dip switch ayarlarýný yapmak gerekirdi. Daha sonra iþletim sistemlerine ve bu tür aygýtlar gereken ayarý otomatik yapmalarý için konulan özelliðe Tak Çalýþtýr adý verildi. Takýyorsunuz, bu standardý destekleyen Windows 9x aygýtýn takýldýðýný anlayýp sizden sürücülerinin yerini göstermenizi istiyor ve sürücüleri yükleyerek donanýmýn tanýtým iþlemini tamamlýyor. Tabii her zaman bu kadar kolay olmayabilir!

• Jumper: Herhangi bir donaným üzerinde bir elektrik devresini kapatan metal köprü. Jumper bir çift küçük pin üzerine oturarak devreyi tamamlar.

• Dip switch: Jumperdaki gibi devreleri tamamlamak için kullanýlan, ancak daha pratik, minik þalterler.

• Slot 1: Pentium II ve bazý Celeron iþlemciler için anakartlar üzerinde yer alan yank.

• EDO DRAM: (Extended Data Output Dynamic Random Access Memory) Standart DRAM'den daha hýzlý bir DRAM bellek türü. Bir seferde tek bir veri bloðuna ulaþabilen Standart DRAM belleðin aksine bir önceki veri blokunu iþlemciye gönderirken ayný anda bir sonraki veriyi almaya baþlayabiliyordu. SDRAM belleklerle birlikte silindi.

• SDRAM: (Synchronous DRAM) Standart bellekten ve EDO DRAM'den daha hýzlý saat hýzlarýnda çalýþabilen bellek türü. Hala bu belleði kullanýyoruz.

• ECC: (Error Correcting Code) Bir bellek özelliði. Bu tür bellekler, bilgi 0 ve 1'ler halinde belleðe ulaþtýðýnda fazladan bir yonga ikýli sayý düzeninde hesap yapýp, toplam rakam yanlýþ gelirse hatanýn hangi 0 ve 1 'de olduðunu çözüp düzeltiyor.

• Parity: (Parite) Bir bellek özelliði. Bu tür bellekler, bilgi 0 ve Tler halinde belleðe ulaþtýðýnda fazladan bir yonga ikili sayý düzeninde hesap yapýp, toplam rakam yanlýþ gelirse veriyi geri gönderip tekrar hesap yapýlmasýný saðlýyor.

• Mobil: Taþýnabilir sistemler çerçevesinde kullanýlan bir ifadedir. Taþýnabilir PC'lerde (örneðin notebooklarda) kullanýlan ve bu tasarýma uygun özel iþlemcilere mobil iþlemci denir.

• Direct AGP: Yeni Ý810 yongasetli anakartlarda, AGP grafýk kartý için ayrý bir yarýk bulunmaz, çünkü grafik iþlemcisi anakartla bütünleþiktir ve iþlemciye Direct AGP olarak adlandýrýlan veriyolundan ulaþýr.

• SoftDVD: DVD filmlerin PC'de ayrý bir grafik donanýmýna (MPEG-2) kartýna gerek kalmadan yazýlým ile oynatýlmasý iþlemi.

• Ultra DMA/66: 66 MB/sn hýzýnda yeni bir disk arabirim standardý. (Bkz. Ultra DMA/33)

• AC97: (Audio Codec 97) Bilgisayarda modem ve ses kartý fonksiyonlan için iþlemcinin gücünden yararlanmayý öngören yeni bir teknoloji.

• Dynamic Video Memory: Yeni Ý810 yongasetli anakartlarda, Direct AGP (bkz.) veriyolu ve sistem belleðinin verimli kullanýmý sayesinde PC'de güçlü grafik özellikleri sunmayý vaadeden bir mimari.

• ICH: (l/OControllerHub)Yenii810yongasetli anakartlarda, grafik altsistemi ve bellek ile AC97 denetçisi, IDE denetçileri, USB portlarý ve PCI kartlar arasýnda doðrudan baðlantý kurulmasýný saðlayan yeni bir mimari.

• COM portu: Seri port, iletiþim portu.

• LPT Portu: Paralel port, yazýcý portu.

• USB: (Universal Serial Bus) 12 Megabit/sn hýza sahip yeni bir harici veriyolu standardý. Teorik olarak, Bir USB portuna, uç uca 127 USB aygýt zincirleme baðlanabilir.

• MPEG-2: 720x480 ve 104x768 çözünür-lükte 60 kare/sn video hýzý, CD kalitesinde ses sunan bir video sýkýþtýrma formatý. MPEG-2'de 2 saatlik bir film, pek görüntü kaybý olmadan birkaç GB'lýk alana sýðabilir.

• Ultra DMA/33: Ouantum ve Intel firmalarý tarafýndan sabit diskler için geliþtirilen bir protokol. Bu protokol, sabit diskle bellek arasýndaki veri transfer hýzýnýn teorik olarak 33 MB/sn'ye çýkmasýný saðladý.

• Super 7: AMD K&2 ve K&3 iþlemcilerin takýldýðý bir soket. Super 7, 100 MHz sistem veriyolunu ve AGP'yi destekler.

• Default: Ondeðer. Bir yazýlým ve donanýmýn, standart, ilk geldiði haldeki ayarý.

• Aygýt Yöneticisi: Windows 9x'te donaným aygýtlarý ile ilgili bilgilere eriþilip çeþitli donaným ayarlarýnýn yapýlabildiði bir pencere.

• Boot: Bilgisayarý açarak iþletim sisteminin yüklenmesini saðlamak.

• Flash BIOS: Yazýlabilir BIOS türü.

• MMX: (Multimedia Extensions) Intel'in geliþtirdiði MMX, iþlemcilere eklenen 57 multimedya komutuna verilen addýr. MMX iþlemciler bazý genel multimedya operasyonlarýý üstlenirler (örneðin, normalde ses kartý veya modemler tarafýndan yapýlan di|ital sinyal iþleme). Ancak bu komut setinin kullanýlabilmesi için MMX uyumlu yazýlýmlarýn kullanýlmasý gereklidir.

• 3D Now!: 3 Boyutlu grafikler ile ilgili hesaplarýn hýzlandýrýlmasý için AMD iþlemcilerde kullanýlan komut setinin adýdýr.

• SSE: (Streaming SIMD Extensions) Intel tarafýndan geliþtirilip Pentium III iþlemcilere uygulanan 70 adetlik yeni komut setidir. Grafik, resim, video, animasyon, 3 boyut iþlemleri, ses tanýma öðelerine sahip, SSE destekli uygulamalarda ciddi bir performans artýþý saðlar. Henüz çok yeni olduðundan piyasada SSE destekli yazýlým çok sayýda deðildir ama hýzla yaygýnlaþmasý beklenmektedir.

• SIMD: (Single Instruction multiple Data) Bu desteðe sahip yazýlýmlarda iþlemciye bir komut verirsiniz bir çok veriyi bir amaca yönelik olarak iþler.

• MPEG-1: 352x240 çözünürlükte 3 0 kare/sn video hýzý sunan bir video sýkýþtýrma formatý. Tam ekran kare atlamasýz olarak oynatýlabilir ama bu durumda görüntü kayýplýdýr.

• Doku: (Texture) Herhangi bir modelleme yazýlýmýnda (veya tasarým programýnda, oyunda vs.) modellenen bir nesnenin kaplanan yüzeyi. Renk ve parlaklýk gibi iki boyutlu doku özelliklerinin yanýnda saydamlýk, ýþýðý yansýtma gibi üç. Boyutlu doku özellikleri de vardýr.

• Kaplama: (Render) Bir nesnenin yüzeyinin doku ile örtülmesi, buna renk, gölge ve tonlama verilerek gerçekçilik kazandýrýlmasý iþlemi.

• Interlacing: "Interlacing" daha yüksek çözünürlüðü "ucuza" sunmak için geliþtirilmiþ bir tekniktýr. Ekranýn satýrlardan oluþtuðunu ve bu satýrlara bir numara konduðunu düþünün. Interlacing tekniðinde, monitörün elektron tabancasý her tazelenme sýrasýnda ekranýn sadece yarýsýndaki satýrlarý (tek veya çift numaralý satýrlarý) yeniler.

• Non-interlaced: Interlacing tekniði uygulanmadýðýndan (bkz. interlacing) titreþim ve diðer gözü rahatsýz edici etkiler yaratmayan tam ekran tarama durumu.

• Generic: Standart, aksesuarsýz anlamýnda kullanýlabilir. Genelde bir iþlemciyi kullanan ekran kartlan için kart üreticisinýn deðil, iþlemci üreticisinin çýkardýðý, kartýn markasýndan baðýmsýz sürücüler için kullanýlýr.

• Silindir: (Cylinder) Silindirler, diskin yüzeyindeki konsentrik izlerdir. Yani bir diskteki tüm disk plakalarýnýn arka ve ön yüzeyinde birbirine denk gelerek sütun oluþturan her bir izin oluþturduðu bu sütuna silindir adý verilir.

• Iz (Track): Disk üzerinde dairesel bir tur atan veri yolu.

• Sektör: (Sector) Bir diskin 512 byte'lýk en küçük fiziksel birimi.

• FAT: (File Allocation Table) Dosya Atama Tablosu anlamýna gelir. DOS ve Windows 9x iþletim sistemlerinde kullanýlan bu sistem dosyalarýn ve klasörlerin disk üzerindeki adreslerini tutar.

• FDISK: Diski mantýksal olarak birden fazla parçaya, farklý sürücüler halinde bölmek için kullanýlan DOS programý.

• PC/100: 100 MHz'lik sistem veriyolu ile kullanýlmak üzere çýkarýlmýþ hýzlý SDRAM bellekler için öngörülen standart

Hiç yorum yok: