Online Videos by Veoh.com
buz devri 2
Online Videos by Veoh.com
25 Temmuz 2007 Çarşamba
24 Temmuz 2007 Salı
hard disk kurtarma, formattan sonra dosya/veri kurtarma, yanlışlıkla silinen dosyaları kurtarma, silinen verileri/resimleri/fotoları/şifreleri kurtarm
hard disk kurtarma, formattan sonra dosya/veri kurtarma, yanlışlıkla silinen dosyaları kurtarma, silinen verileri/resimleri/fotoları/şifreleri kurtarma, dosya kurtarma, silinmiş dosyaları kurtarma programları:
Active@ Undelete Enterprise 5.1.021
Active@ Partition Recovery enterprise 5.0.357
CIA Unerase 1.1.0.0
Drive Discovery 2.3.0.0
Easy Undelete 3.1.0.0
EasyRecovery 5 Professional(gold Edition)
EasyRecovery.6.10.07
Fast File Recovery 2.1.0.0
File Recover 6.1.0.20
File Scavenger 3.0.0.0
File Recovery Angel 1.15.0.0
File Rescue Plus 4.0.0.15
Final Recovery 2.2.4.0217
Final Data Enterprise Network 2.0.1.1028
Get Data Back for FAT 3.03
Get Data Back for NTFS 3,03,013
Handy Recovery 3.0.0.0
Max Data Recovery 1.65.0.0
Mail PassView v1.38
Network Password Recovery v1.11
O&O Disk Recovery 4.1.1334
O&O Format Recovery 4.0.727
Object Rescue Pro 4.4.2.166
PC Inspector File Recovery 4.0.0.0
Protected Storage PassView v1.63
Recover My Files 3.98.5282
Recover My Photos 3.72.442
Recover 4 all Pro 2.26.0.0
Recover Soft Media Tools Pro 5.0.0.0
R-Studio 3.6.123524
R-Studio NTFS network edition
R-Studio NTFS
R-Studio FAT network edition
R-Studio FAT
R-Studio Technician License
R-Studio Agent
R-Studio Emergency
R-STUDIO network edition
Search and Recover 4.2.0.0
Smart Undelete 2.8.0.0
Spin Rite 6.0.0
Stellar Phoenix FAT & NTFS 2.1.0.0
SUPER File Recover 3.1.0.1000
------
Active.File.Recovery.V.7.1.Build.357
Active.Partition.Recovery.v.5.0.357.Enterprise.Too lkit.Retail
Advanced.EFS.Data.Recovery.2.10
Advanced.Instant.Messengers.Password.Recovery.2.40
Advanced.Internet.Explorer.Password.Recovery.1.20
Advanced.Mailbox.Password.Recovery.1.7.0.198
Advanced.Office.Password.Recovery.Professional.Edi tion.V3.02
Advanced.Outlook.Express.Password.Recovery.V1.20
Advanced.Outlook.Password.Recovery.1.33
Advanced.PDF.Password.Recovery.Professional.Editio n.2.20
Advanced.RAR.Password.Recovery.v1.51
Asterisk Logger v1.02
CD.DVD.Data.Recovery.v1.0
Digital MediaRescue Professional v4.5
File.Scavenger.v3.0.FULL
FileRecovery.Angel.v1.15
Final.Recovery.v.2.1.0.3
FinalData.Enterprise.v2.0.1.1028.Retail
Handy.Recovery.v3.0
Hard.Drive.Mechanic.Gold.Edition
Iolo.Search.and.Recover.v3.0
MediaRecovery.v4.0.1373
MediaRECOVER Advanced FAT NTFS Data Recovery 0.10.0.3
MessenPass v1.14
Office.Recovery.Enterprise.2005
Ontrack.Easy.Recovery.Professional.v6.10.07
PC.INSPECTOR.File.Recovery.v4.0
PowerQuest.Lost&Found.v1.06.Retail
PstPassword v1.00
Recover4all.Professional v2.26
Recover.My.Files.V.3.92.3356.Full
Recover.My.Photos.2.80
Rescue.Plus.v4.0.0.15.Recover.Deleted.Files.FULL
Search.and.Recover.v3.0.Full
Smart.Recovery.v4.5
Stellar.Phoeni.Data.Recovery.Fat.&.NTFS.v2.1.FULL
Undelete.v5.0
---------------
Ontrack Easy Recovery home
Ontrack easy recovery Pro
Floppy Recovery
Active Undelete
PasswordRecovery
Pc Inspector File Recovery
Free Undelete
Get Databack FAT
Get Databack NTFS
Recover My Files
Recover My Photos
Handy Recovery Pro
--------
Drive Discovery v3
Easy Photo Recovery v1.3.1 Build 314
Recover My Files v3.98 Build 5178
Ontrack EasyRecovery Professional v6.10.07
File Rescue Plus v4.0.0.16
O&O FormatRecovery v4.0.727
Handy Recovery 3
PC INSPECTOR File Recovery v4.5
FileRecoveryAngel v1.15
CIA Unerase v1.1
Active Undelete v5.1.021
Runtime GetDataBack for FAT / NTFS v3.03.12
File Scavenger v3.0
Restorer2000 Professional v3.3
O&O UnErase v4.0.1336
Iolo Search and Recover v4.2
site kuralları
1-SİTEYE GİRİŞ KURALLARI
* Siteye girerken ayaklarımızı paspasa silerek giriyoruz. Çamurlu ayaklarımızla asla siteye giriş yapmıyoruz yapanlar hakkında kanuni darp işlemi başlatılır.
* Siteye girerken asla arkamıza bakmıyoruz sitemizin rakımı yüksek oldugu için baş dönmesi ve mide bulantısı yapabilir.
* Siteye girerken arkasına bakanlar eger siteye kusarsa anlayışla yaklaşıp sadece kafasını kırıyoruz.
* Siteye girerken kimseyi rahatsız etmiyoruz
2- SİTEDE UYULMASI GEREKEN KURALLAR
* Siteye girdikten sonra bekleme yapmıyoruz lütfen camlara dönerek arkaya yanaşıyoruz. Adama elli kere söyletmeyin ilerleyin kardeşim
* Sitede kabuklu yemiş yemek yasaktır. Yiyenler nazikçe uyarılıp çeneleri hafifçe kırılacaktır.
* Sitede sigara içmek yasaktır. İçenler sitemize 27.500 YTL para cezası oder ve On yıl hapis yatar görüldüğü gibi bu konuda da çok anlayışlıyız.
* Sitede bacak bacak üstüne atıp oturmak yok efendim ayaklarını uzatmak yasaktır. Ne o kardeşim dingonun ahırımı burası düzgün otur kardeşim.
* Sitede yüksek sesle konuşmak yasaktır: Konuşanlar nazikçe uyarılıp dilinden bir sorun olup olmadıgı anlaşılması için 30 cm kadar örnek alınacaktır.
* Sitede sakız çiğnemek yasaktır.Çiğneyenler çiğnedikleri sakızla boğularak sakinleştirilecektir.
* Sitede grupçuluk bölücülük ayrımcılık yasaktır. Yapanların ne için yaptıklarına bakılıp ona göre ya destek verilecek yada derhal defnedilecektir.
3- SİTEDEN ÇIKARKEN UYULACAK KURALLAR
* Siteden çıkarken asla site hakkında dedikodu yapılmayacaktır. Tespit edilen şahıslar ibret olması için Kızılay meydanında ferahlaması için ve ne kadar uzun süre nefesini tutabildiğinin anlaşılması için yüksek bir yerde asılacaktır.
* Siteden çıkarken siteye ait bir şey götürülmeyecektir. Götürenler hakkında hiç bir işlem yapılmayacaktır sanmayın elbet bir kuytuda yakalarız.
* Siteden çıkarken mont palto gibi kıyafetlerinizi bıraktıgıız vestiyerden ücreti mukabil olarak geri alabileceksiniz.Lütfen bu konuda ısrar etmeyin biz o vestiyer bölümünü kaça malettik haberini varmı
* Siteden çıkarken lütfen kapıyı kapatınız ceryan yapıyor kardeşim üşüyoz zaten dogalgaza zam geldi.
23 Temmuz 2007 Pazartesi
site kuralları
1-SİTEYE GİRİŞ KURALLARI
* Siteye girerken ayaklarımızı paspasa silerek giriyoruz. Çamurlu ayaklarımızla asla siteye giriş yapmıyoruz yapanlar hakkında kanuni darp işlemi başlatılır.
* Siteye girerken asla arkamıza bakmıyoruz sitemizin rakımı yüksek oldugu için baş dönmesi ve mide bulantısı yapabilir.
* Siteye girerken arkasına bakanlar eger siteye kusarsa anlayışla yaklaşıp sadece kafasını kırıyoruz.
* Siteye girerken kimseyi rahatsız etmiyoruz
2- SİTEDE UYULMASI GEREKEN KURALLAR
* Siteye girdikten sonra bekleme yapmıyoruz lütfen camlara dönerek arkaya yanaşıyoruz. Adama elli kere söyletmeyin ilerleyin kardeşim
* Sitede kabuklu yemiş yemek yasaktır. Yiyenler nazikçe uyarılıp çeneleri hafifçe kırılacaktır.
* Sitede sigara içmek yasaktır. İçenler sitemize 27.500 YTL para cezası oder ve On yıl hapis yatar görüldüğü gibi bu konuda da çok anlayışlıyız.
* Sitede bacak bacak üstüne atıp oturmak yok efendim ayaklarını uzatmak yasaktır. Ne o kardeşim dingonun ahırımı burası düzgün otur kardeşim.
* Sitede yüksek sesle konuşmak yasaktır: Konuşanlar nazikçe uyarılıp dilinden bir sorun olup olmadıgı anlaşılması için 30 cm kadar örnek alınacaktır.
* Sitede sakız çiğnemek yasaktır.Çiğneyenler çiğnedikleri sakızla boğularak sakinleştirilecektir.
* Sitede grupçuluk bölücülük ayrımcılık yasaktır. Yapanların ne için yaptıklarına bakılıp ona göre ya destek verilecek yada derhal defnedilecektir.
3- SİTEDEN ÇIKARKEN UYULACAK KURALLAR
* Siteden çıkarken asla site hakkında dedikodu yapılmayacaktır. Tespit edilen şahıslar ibret olması için Kızılay meydanında ferahlaması için ve ne kadar uzun süre nefesini tutabildiğinin anlaşılması için yüksek bir yerde asılacaktır.
* Siteden çıkarken siteye ait bir şey götürülmeyecektir. Götürenler hakkında hiç bir işlem yapılmayacaktır sanmayın elbet bir kuytuda yakalarız.
* Siteden çıkarken mont palto gibi kıyafetlerinizi bıraktıgıız vestiyerden ücreti mukabil olarak geri alabileceksiniz.Lütfen bu konuda ısrar etmeyin biz o vestiyer bölümünü kaça malettik haberini varmı
* Siteden çıkarken lütfen kapıyı kapatınız ceryan yapıyor kardeşim üşüyoz zaten dogalgaza zam geldi.
donanım sorunları ve cevapları
Soru : ..
regedit nedir?
Windows larda Registry dediğimiz ayarları değiştirmemize yarayan bir komuttur bununla windows un registry ayarlarında değişiklikler yaparız.Ama tehlikelidir Bunu unutmayın
Soru : ..
Benim winfast tv kartım var.Xp işletim sisteminde çalıştıamıyorum.More tv yi kurdum o çalışıyor yanlız onunda sesi çıkmıyor.Ses çözucude var.Bana yardımcı olursanız memnun olurum.Saygılar
www.leadtek.com.tw adresinden xp driverini bulup yükleyebilirsiniz.Ayrıca ses ayarlarından Line in veya Giriş bölümünün sesinin açık olup olmadığını kontrol ediniz
Soru : ..
Bilgisayar dergisi cdlerinde veya çeşitli sitelerde fireware, shareware gibi programlardan bahsediliyor.Bu ve bunlar gibi program isimlerinin na manaya geldiğini açıklayabilirseniz sevinirim..
--freeware ler ücretsiz programlardır
--Shareware ler ise deneme programları dır yani yükledikten sonra belirli bir süre sonra satın almamız lazımdır yoksa belirli bir süre sonra kullanılamazlar
--Demo lar ise kısıtlı ve tüm fonksiyonları kullanılamayan programlardır.
Soru : ..
ben hangi anakartlar ile hangi işlemcilerin uyumlu olduğunu öğrenmek istiyordum teşekkürler
Böyle bir şey söz konusu olamaz.Tüm piyasada üretimi yapılan anakartlarla Tüm işletim sistemlerini çalıştırabilirsiniz.Burada böyle bir kıyaslama söz konusu değil.Ama alırken destek açısında ileride çıkacak işletim sistemlerine destek açısından düşünürsek ozaman Size kaliteli bir marka alanızı tavsiye ederim.Oda Mesela GIGABYTE,ASUS,MSI,INTEL gibi ve sayamadığım dieğr kaliteli markalardır...
Soru : ..
BİLGİSAYARIMDA NEREDEYSE HİÇBİROYUNU ÇALIŞTIRAMIYORUM SİZCE BU NEDEN OLMALI ÖRN= FİFA2003 , 2003 NASCAR 2003 COUNTUR STRİKE , HİGH LİFE, İŞTE YANİ NEREDEYSE BÜTÜN OYUNLAR BİLGİSAYARIMIN ÖZELLİKLERİ EKRAN KARTIM 32NVIDIA TNT2 M64 , 128RAM , 30GB MAXTOR HDD İNTEL CELERON 950 VE WİN98 KULANIYORUM BU OYUNLARA BİLGİSAYARIMIN YETMESİ GEREKİYOR AMA OYUNLAR ÇALIŞMIYOR LÜTFEN BANA BİR ÇÖZÜM YOLU GÖSTERİN BUSORUN BANA ÇOK PROBLEM OLULOR BUGÜN CEVAP GÖNDERİRSENİZ SEVİNİRİM İNŞALLAH BU SEFER CEVAP YAZARSINIZ.
---------------
TNT2 ekran kartları günümüzün oyunları için yeterli bir ekran kartı değil ama bu demek olmuyorki Hlife ide çalıştırmaz.Bizce bu oyunu düşük ayarlarda olsada oynamanız gerekmekte nasıl çalıştırmıyor biraz konuyu açarsanız daha iyi yardımcı olabiliriz.Mesela DIRECTX 8.1 yüklümü bilgisyarınıza yüklü değilse yükleyin nvidia nın www.nvidia.com sitesine girip en son nvidia driverlerini indirin.Bu şekilde bir deneyin.Ama ekran kartınız düşük bunuda unutmayın
Soru : ..
fly video çalıştıramıyorum. karıncalı gözüküyo kanal falan bulamıyorum nasıl düzelir acaba.
---------------
Anteninizin bağlantılarını doğru yaptıktan sonra AUTO SCAN a basarak otomatik arama yapınız.Tv kartınız kanalları kendi bulacaktır...
Soru : ..
slm benim sorunum bilgisayarım göçtü.bilg. ne fdisk yaplıyor nede format atılıyor .sadece d bölümüne scandisk ve format atılabiliniyor .c hiç bir ekilde kurulmuyor .açılışta .c:windovf sys içinde hatalar oldugunu ifade ediyor...neler yapabilirim ...bildigim bütün yöntemlri denedim fakat bir çözüm bulamadım ..yardımlarınızı bekliyorum ..tşkler...
---------------
BİR BAŞLANGIÇ DİSKETİ ile açıyorsunuz bilgisayarı sonra format atın veya gerekiyrsa ilk önce fdsik yapıp sonra format atın
Soru : ..
merhaba;
ben bilgisayarımı modifiye etmek istiyorum. anakart olarak gigabyte GA-8SMML-P SIS650 478, cpu olarak intel celeron 1,7 ve hdd olarakta maxor 30 GB 7200rpm düşünüyorum. bu ürünlerin birbirleriyle olan uyumu nasıl. eğer uyumsuzsa bana önerebileceğiniz başka marka ve modeller nelerdir. son olaraktanda bu ürünleri kasaya yerleştirirken hangi sırayı izlemeliyim nasıl bir kurulum gerçekleştireceğim. yardımlarınız için teşekkürler..
---------------
kasaya hiç dizmediyseniz hiç denemeyin.İlk önce biri kurarken izleyin ve öğrenin.Ayrıca 478 pinlik GIGABYTE veya ASUS un veya MSI gibi anakartların INTEL 845 çipsetli lerinin seçin.SIS yonga setini biz size tavsiye edemiyoruz.Performansta çok fark var neyazıkki.HD nizi de daha fazla alabilirsiniz.Marka olarak ise SEAGATE yi de bir düşünün derim.Tabi kesinlikle 7200 rpm olsun.Uyum sorunu yok zaten Hardisk in uyum sorunu hiç bir zaman olmaz...
Soru : ..
Benim sorum bilgisayarıma windows xp yükledim fakat bilgisayarı kapatmak istediğimde bilgisayar kapanıyor diyor fakat kapnmayıp kilitleniyor ne yapmam gerek yardımlarınız için teşekkütler.
Sistem
Pentium III 733
128 mb ram
---------------
ne yazıkki windows xp de bu sorunlar var sorunu çözmek için Windows xp servicepack 1 i yükleyin veya update yapın
Soru : ..
Merhaba,
Benim P3-733 bilgisayarım var. Ancak oldukça yavaş. Windows gezgini butonuna bastıktan bi 3 saniye sonra filan açılıyor ekranı. Makina 20 GB ve 128 Ram var. Harddisk sanal olarak 2'ye ayrılmış durumda 10-10 olarak. Eğer donanımlar arası uyumsuzluk varsa bunu nasıl bulabilirim. Teşekkürler...
---------------
eğer bilginiz varsa bulabilirsiniz mesela aygıt yönetcisinden aygıtların Kaynak numaralarına IRQ larına bakın aynı ırq yu kullanıyorlarsa parçaların pcı slotlardaki yerlerini değiştirmeniz veya biostan ayarlama yapmanız gerekebilir.Ama bir profesyonelin ypamasını tavsiye ederim
Soru : ..
Ben bilgisayarım kapalı iken herhangi bir zaman da [sistematik olmayan bir zamanda] kendiliğinden acılıyor. Başka işletim sistemi yüklediğim halde böyle .Sizce neden olabilir. Teşekkürler
---------------
Sorununuz sanırım biostaki bir ayardan dolayı. ya da bilgisayarınız bir ağa bağlıysa, biostaki wake up lan seçeneğini iptal ediniz. olmazsa bios defaults seçeneğini yapınız.
Soru : ..
klasörlerimi şifreleyebileceğim güvenilir bir program varmıdır ?
---------------
Winziple istediginiz klasörü şifreleyebilirsinz..
Soru : ,
benim bilgisayar acildiktan bir sure sonra ya restart yapiyor ya da ekranda dikey cizgiler olusup kilitleniyor,bazen de monitor kapaniyor.bir kac farkli ekran karti takarak denedim,ayni sorun yine oluyor.Monitorden olabilir mi?ekran kartim:16 Mb Voodoo 3 3000,monitor:15'hyundai s560 islemci:pIII 450 Ram:128 Mb
Soru : ..
XP donanımlı laptop bilgisayarım var
XP ile çalısacak TV kartları hakkında bılgı verırsenız cok memnun olurum...
---------------
Genelde her kart destekliyor belli başlı olanlar ise,lifeview[flytv],happauge,avermedia gibi....zaten kullanılan driverlarda winxp'ye göre ya win2k[win2000] yada winxp driverı
22 Temmuz 2007 Pazar
BIOS NEDİR?
BIOS güncellemesi riskli bir istir. Adimlari dogru bir sekilde takip etmeniz gerekmektedir.
BIOS update islemi Asus anakartlarla birlikte gelmekte olan CD'nin içinde bulabileceginiz aflash.exe <ftp://ftp.cizgi.com.tr/Asus/bios/aflash13.zip> programi ile gerçeklesebilmektedir. Programi ve anakartinizin modeline göre download etmis oldugunuz BIOS dosyasini (*.awd) hard diskinize veya bir diskete kopyalayiniz.Anakartiniz Asus ise yeni BIOS sürümünü http://www.cizgi.com.tr/ <../download.htm> adresinden bulabilirsiniz. Daha sonra sisteminizi DOS modunda (açilista F8 ile) ya da sistem disketiyle açip aflash.exe <ftp://ftp.cizgi.com.tr/Asus/bios/aflash.exe> yazarak enter'a basiniz. AFLASH Programini çalistirdiginizda yanda görüldügü gibi anakartinizla ilgili BIOS bilgileri ekrana gelir. Opsiyonel olan birinci seçenek, anakartinizin o an kullandigi BIOS versiyonunu herhangi bir probleme karsi yedeklemenizi saglar. "Please Enter File Name To Save:" komutuna herhangi bir isim vererek BIOS'unuzu yedekleyin. "BIOS Saved Successfuly" mesaji ile islem gerçeklesmis olur. ESC ile ana menüye dönebilirsiniz İkinci seçenek seçildiginde program sizden yeni BIOS update dosyasinin ismini soracaktir. Bunu buraya girin (örnegin bx2b1009.awd) ve Return'e basin Bundan sonra anakarta ait BIOS'u ve üzerine yazacaginiz yeni BIOS versiyonlarini gösteren asagidaki mesajlar çikacaktir. Ve Mesaji çiktiginda 'Y' tusuna bastiginizda, eger epromunuzda herhangi bir ariza yoksa BIOS'unuzun update islemi baslar. 5-10 snlik bir programlama süreci ardindan BIOS'unuz update edilmis olacaktir Islem bittikten sonra BIOS'unuzu yeniden programlamak isteyip istemediginiz sorulacaktir. Hayir ile devam edebilirsiniz. Son olarak ekranınıza islemin bitmis ve bilgisayari restart etmenizin gerekli olduguna dair bir yazi gelecektir. ESC ile programdan çikip, bilgisayarinizi restart ediniz. işlem tamam! BİOS HATA MESAJLARI 1) Bir uzun iki kısa beep: Ekran kartınızda bir sorun var. Ekran kartı kablosu yerinden çıkmış olabilir yada ekran kartınız bozuk.
2) Tek kısa beep: Anakartın bellek tazeleme devresi sorunlu
3) CMOS Battery has failed: CMOS pili zayıflamış. Değişmesi gerekir.
4) CMOS checksum error CMOS'un bozulduğunu gösterir. (CMOS pili bozuk veya zayıf olabilir)
5) Disk boot failure, insert system disk and press enter Sistem boot edemiyor. HDD bağlantısında sorun olabilir, HDD aktif partition tanımlanmamış olabilir, biostan HDD tanımlanmamış olabilir, HDD bozuk olabilir, HDD nizin system dosyaları silinmiş olabilir.
6) Keyboard error: Sisteme bağlı bir klavye yok. Klavyenin kablosu hatalı takılmış olabilir, klavye bozuk olabilir, klavye girişinde sorun olabilir.
7) Primary Slave Failed: Hatalı HDD tanıtımı. Yada daha önceden bilgisayara takılı olup daha sonra çıkarılan ve biostan kaldırılmayan hddler söz konusu olunca böyle yapar.
8) Floppy Disk Failed: Disket sürücünüze erişelimiyor. Kablolarının düzgün takılıp takılmadığından emin olun. Eğer değiştrincede hata devam ediyorsa sürücünüzde sorun vardır.
9) Cache memmory bad, or not enabled cache !: Cache bellek bozulmuş olabilir. Yada cache bellek anakart ile uyumsuz.
10) DMA Error: Doğrudan Erişimli Bellek devrelerinde sorun var. Anakartı değiştirin. BIOS Nasıl Çalışır?BIOS’un sistem açılışında görev aldığını söyledik. Fakat nasıl görev alıyor? BIOS’un sistemi açana kadar yaptığı işlemler nelerdir? İsterseniz aşama aşama BIOS’un sistem açılışında neler yaptığına bakalım.Güç düğmesine bastığımızda ilk olarak CMOS’a kaydettiğimiz ayarlar okunur ve donanımların kesmelerine bakılır. BIOS’un kontrol ettiği ilk şey, grafik kartının çalışıp çalışmadığıdır. Grafik kartının da üzerinde bulunan BIOS vasıtasıyla, kullanılan bellek tipi ve grafik işlemcisi hakkında bilgiler okunur. Bir sonraki adım, yapılacak olan bellek okuma/yazma testleridir. BIOS, RAM’in her adresinde okuma/yazma testleri yaparak onu denetler. PS/2 veya USB portları kontrol edilerek, klavye ve fareye sahip olmadığınız tespit edilir. Eğer tespit edilmezse size hata mesajı sunulur. Fakat BIOS’da ayar değişikliğine gidip “Hata olduğunda beni uyarma” seçeneğini seçtiyseniz, uyarılmayacaksınızdır. Anakarta entegre olan veya monte edilen PCI arabirimini kullanan aygıtları kontrol eder. Eğer BIOS hata algılarsa, bunu sizlere sesli olarak veya yazılı olarak iletir. Sesli iletim, eğer anakart üreticisi kendisi özel bir sistem geliştirmediyse, bip sesiyle olur. BIOS, PC’nin açılması için gerekli bir yapı. O olmadan PC’yi maalesef açamayız. Güç düğmesine bastıktan hemen sonra BIOS devreye giriyor ve POST (Power OnSelf Test) denen kısa bir analiz-test yapıyor. Bu analiz ile birlikte, üzerine takılı olan PnP (Tak ve Çalıştır) aygıtları tanımaya çalışıyor. Bir aksilik olduğunda bunu size yazılı mesaj olarak ya da ses ile bildiriyor. BIOS, -diğer anlamda- PC’nizin boot etmesi için gereken bir sistemdir. BIOS olmaz ise, sistem açılmıyor. Açılış esnasındaki test ve tanıma işlemi bittikten sonra BIOS bize bazı bilgileri görüntüler. Bunlar, işlemci, veri saklama cihazları, bellek miktarı ve tipi, BIOS modeli ve tarihidir. Sistemin açılışına geçilmeden önce SCSI veya ekstra IDE kontrolcülerin BIOS’ları görüntülenir ve CMOS’a kaydedilen açılış esnasında ilk olarak hangi veri saklama cihazından sistemi açacağımıza bakarak, o cihazdan sistemi açar. (Boot Sequence) Eğer belirlenen sıradaki ilk cihazda geçerli bir açılış sistemi bulunmazsa, listedeki bir sonraki aygıta bakılır.Temel olarak BIOS’un çalışma prensibi böyle. Tabii, olay bizim özetlediğimiz kadar basit değil. Bilgisayarınız düğmesine bastıktan sonra işletim sisteminin açılışına kadar geçen kısacık sürede BIOS son derece önemli ve fazla işler yapıyor.BIOS'a GirişBIOS’un ne olduğundan, görevinden ve öneminden bahsettik. Peki, BIOS ayarlarını nasıl değiştirebiliriz? BIOS ayarlarını değiştirmek için BIOS’a girmek gerekiyor. Bu nasıl olacak, buna bakalım.Güç düğmesine bastıktan BIOS’un b,ilgisayarı sınadığı bir ekran karşımıza gelir. Bu ekrana POST ekranı deriz. PoST ekranında, bize işlemcimizin hızı, bellek miktarı ve veri saklama cihazları belirtilir. Tam bu esnada, ekranın altında “Press DEL to Enter Setup” ifadesi belirir. BIOS ayarlarına erişmek için DEL tuşuna basmak gerekiyor. Bilgisayarınız açıldığı anda ekranın altında BIOS’a nasıl gireceğiniz yazar. Burada [DEL] tuşuna basmamızı istiyor.Bazı güncel anakartlar POST ekranı yerine, kendi markalarını gösteren tam ekran logolar yer alır. Bu logoların arka planında bizim klasik işlemler devam eder. Fakat bu görüntü yerine, anakart üreticileri göze hitap eden logolar sunmayı tercih edebilir. Böyle bir durumda, TAB tuşuna basarak bu logoyu atlatıp klasik POST ekranına dönebilirsiniz.Farklı anakart üreticilerinde BIOS’a girmek için gereken tuş kombinasyonu farklı olabiliyor. Genelde DEL tuşunu kullanılırken, bazı anakartlarda F1 veya F2 tuşları kullanılabiliyor. BIOS’a girmek için kullanacağınız tuş(lar) POST ekranında belirtilir.BIOS Ayarları: Nedir, Ne Değildir?BIOS’a girildiğinde çok gizemli menüler sizleri karşılayacak. Ne işer yaradığını hemen hemen herkesin bilmediği bir ton ayar ve seçenek bulunuyor. BIOS’da bulunan ayarların çok büyük bir bölümünü değiştirmeye gerek duymasak da, bu ayarların ne işe yaradığını bilmek olası sorunlara karşı daha bilinçli hareket etmemize olanak sağlayacak. Sırf sorun çıktığında değil, BIOS’da yapacağınız ayarlamalar ile sisteminizin performansını ve stabilitesini artırmanız da mümkün olabilecek.Yazımızın başlarında da, farklı firmaların BIOS’unun bulunduğundan bahsedip, bunların AWARD, AMI ve Phoenix olduğunu söyledik. Hemen aklımıza bir soru gelecektir : BIOS ayarları, bu BIOS sistemlerine göre farklılık göstermiyor mu? Hepsinde aynı görevleri yapan ayarlar bulunuyor. Ama bazen ifade edilme tarzları farklılık gösterebiliyor. Bazı firmalar ise, BIOS’una kendine has özellikler ekleyebiliyor. Mesela Abit, kendi anakartlarındaki BIOS’larına Soft Menu II&III bölümünü ekleyerek, işlemci hız-voltaj ayarlarının buradan yapılmasına olanak sağlıyor. Çoğu anakartta kullanılan AWARD BIOS’dan bir görüntü.Bir de arabirim farklılığı olabiliyor. Örneğin AWARD(Phoenix) BIOS’un şu anda iki farklı sürümü bulunuyor. Birisi Moduler diğeri ise Medallion. Award Moduler BIOS, hepimizin aşina olduğu BIOS arabirimine sahip. Award Medallion BIOS ise, Phoenix BIOS’un arabirimi ile AWARD BIOS’un özelliklerinin karışmasından oluşmuş. Zira birkaç yıl önce Award BIOS ile Phoenix BIOS birleşmişti. Diğer taraftan ise, anlatacağımız ayarlar bütün BIOS’lar için geçerli. Farklı ayarlar söz konusu olduğunda ayrı bir paragraf açıp bunları işaret edeceğiz.İsterseniz, ortak BIOS ayarlarının ne işe yaradığına teker teker bakmaya başlayalım.NOT: Anlatacağımız BIOS ayarları, Award Moduler&Medallion BIOS Ver.6.00 ve AMI BIOS Ver.1.21C baz alınarak hazırlanmıştır.Ön-Not 1: Ayarları değiştirmek için <+> ve <-> tuşlarını kullanabilirsiniz.Ön-Not 2: Enabled : Etkin – Disabled: İptal edilmişStandart CMOS Setup Bu bölümde, IDE aygıtlarını ayarlayabilir/tanıtabilir, saat/tarihi değiştirebilir, hata kontrol denetiminin özelliklerini değiştirebilirsiniz. Anakartınızı yeni aldığınızda yada pili bittiğinde, genelde bu bölüme girip IDE aygıtlarımızı tanıtır, saati ve tarihi ayarlarız. Diskimiz hangi porta takılıysa, örneğin Primary Master portunun üzerine gidip ENTER tuşuna basmamız onu tanıtmak için genelde yeterli olur. Bu şekilde diskimizin kafa sayısı, silindir sayısı otomatik olarak algılanacaktır. Fakat bazı eski tip hard disklerde bu ayarları kendimiz ayarlamak zorundayız. Bu ayarları kendiniz ayarlamak istiyorsanız, ilgili porta gelip ENTER tuşuna basın ve Access Mode veya Type’ı [user defined] yaparsanız, kafa sayısı gibi ayarları kendiniz ayarlayabilecek konuma geleceksiniz.Yine bu bölümde, otomatik olarak algılanan bellek miktarı bilginiz olması için size gösterilir.Dediğimiz gibi, eğer aygıtları otomatik olarak algılatmak istiyorsanız, ilgili IDE portunun üzerine gelip ENTER’a basın. Eğer, IDE aygıtı takılmayan kanallar var ise, bu bölümleri <-><+> tuşları ile None konumuna getirin.
• Drive A/B: Bu bölüm disket sürücünüz içindir. PC’lere iki tane disket sürücü takılabildiği için A ve B seçenekleri konmuş. Bir tane disket sürücünüz varsa, bunlardan bir tanesini ayarlayıp, diğerini None(yani sürücü yok) yapmanız gerekiyor. Günümüzde disket sürücüler genelde 1.44 MB 3.5 in. Olduğundan bu ayar bu şekilde yapılır. Bazı sürücüler 2.88 MB’lık disketleri de okuyabilmesine karşın, bu diskler piyasada yok. Eğer A’yı None yapıp, B’yi 1,44 MB 3.5 in olarak ayarlarsanız, disket sürücünüz harfi A değil, B olur.
• Floppy 3 Mode Support: 1,2 MB’lık bazı disketleri okuyabilen disket sürücüye sahipseniz bu ayarı etkin hale getirip sürücü harfini göstermelisiniz. Ama bu disket sürücülerden ülkemizde olmadığı için bu ayarın [Disabled] olması gerekiyor. Yeni anakartların bir kısmında bu ayar bulunmuyor .
• Video: Bu seçenek ekran kartınızın türünü belirler. CGA 40, CGA 80, Mono türündekiler artık çok eskide kaldığından bu ayar EGA/VGA şeklinde kalmalıdır.
• Halt On: Sistem açılırken BIOS’un karşılaştığı hangi bir hatada/hatalarda sistemi durduracağını belirler. “All Errors” seçeneği aktif iken, BIOS’un karşılaştığı her hatada sistem durur ve size hata mesajı belirtir. “All, But Diskette” seçeneği, disket sürücü hataları hariç diğer hataların hepsine sistem kendini açılışta durdurur. “No Errors” seçeneği seçildiğinde sistem herhangi bir hatayı gözetmeksizin açılışına devam etmeye çalışır. Fakat hataları görebilmek amacıyla bu seçeneğin “All Errors” şeklinde kalması tavsiye edilebilir. Advanced BIOS Features Setup Sistem özelliklerini belirleyen ayarları bu bölümden değiştirebilir, iptal edebilir, etkin hale getirebilirsiniz. Bu bölümdeki bazı ayarlar, default halde, yani BIOS’un kendisinin önerdiği halde kalmalıdır. Bu arada, ekranın alt bölümünde, ayarları nasıl değiştireceğiniz ve nasıl yardım alabileceğiniz ile ilgili ayarlar mevcut.
• Virus Warning: Eğer bu ayar etkin edilirse (enabled), harddisk(ler)inizin boot bölümüne bilgi yazılmaya çalışıldığı zaman bir uyarı mesajı çıkarır. Bu özellik normalde iptal edilmiş halde [Disabled] geliyor. Eğer işletim sistemi yüklerken sorun çıkmamasını istiyorsanız, bu ayarın [Disabled] konumunda olmasına özen gösterin. İşletim sistemini yükledikten sonra bu ayarı aktif konuma [Enabled] getirebilirsiniz. Bu ayar bir virus koruması değildir.
• CPU Internal Cache: Şu saatten sonra takacağınız tüm işlemciler Internal Cache, yani Level1 Cache’e sahip olduğundan, bu ayar [Enabled] konumunda olmalıdır.
• External Cache: Kullandığınız işlemci eğer ikincil seviye tampon bellek taşıyorsa, ki artık satılan tüm işlemciler taşıyor, bu ayarı da [Enabled] konumuna getirmeniz gerekiyor. Performans açısından bu ayar çok önemli olduğundan, bu ayara dikkat etmenizi öneriyoruz.
• CPU Level2 Cache ECC Checking: Level2 Cache (2. seviye önbellek)’i hata düzeltme özelliğini kapatıp açmaya yarar. Gözle görülmeyen çok ufak bir performans düşüşü olsa da, bu ayarı açık konumda tutmanız önerilir. [Enabled]
• Quick Power On Self Test: Bu ayar aktif konumda iken [Enabled], BIOS, test-analiz etme süresini kısaltarak, bilgisayarın açılmasını hızlandırabilirsiniz. Örneğin bu ayar [Enabled] konumunda iken, bellek sadece 1 kere sayılacaktır. Aksi takdirde 3 kere sayılır. NOT: AWARD Medallion BIOS’da, “Quick Power On Self Test” ayarı, Boot menüsünde bulunuyor.
• First/Second/Third Boot Device: Sisteminiz açılırken, ilk olarak hangi aygıttan açılmayı deneyeceğini ayarlamak içindir. First Boot Device ayarını [HDD-0] moduna getirirseniz, BIOS diğer boot edilebilir aygıtları aramadan işletim sisteminizi yükleyecektir. Bilgisayarınız Disket veya CD-Sürücüden açmanız icap ettiğinde, First Boot Device seçeneğini değiştirebilirsiniz. NOT: AWARD Medallion BIOS’da, Boot sırasını seçmek için Boot menüsüne gitmeniz gerekiyor. • Boot Other Device: Bu ayara [Enabled] edildiğinde, BIOS belirlediğiniz birinci, ikinci ve üçüncü boot aygıtlar içinde boot edilebilir bir ortam bulamaz ise, boot edilebilir bir medya bulabilmek için diğer aygıtlara bakar.
• Swap Floppy Drive: Eğer sisteminizde iki tane disket sürücü var ise, bu ayarı etkin ederseniz [Enabled], A sürücüsü B gibi; B sürücüsü de A sürücüsü gibi davranacaktır.
• Boot Up Floppy Seek: Eğer bu ayar [Enabled] konumuna getirilirse, BIOS disket sürücünüzün 40 veya 80 izli olup olmadığını kontrol eder. Sadece başlangıçta bu kontrol yapılır. [Disabled] ederseniz, sistem çalıştığı esnada kafası estikçe disket sürücüyü kontrol edebilir. Dolayısı ile bu ayar [Enabled] konumunda kalmalıdır.
• Boot Up Numlock Status: Bu ayar aktif hale geldiğinde [Enabled], açılışta otomatik olarak Num Lock’u açar. [Enabled] olarak kalmasını öneririz.
• Gate A20 Option: Bu ayar ile A20 kapısının nasıl işleneceğini belirler. A20 kapısı, 1 MB’tan büyük bellekleri adreslemek için, önceden klavyelerde kullanılan bir aygıt idi. Şu anda anakartlar bu özelliği kendi üzerilerinde taşımaktadır. Bu ayarı önerilen seçenekte bırakmak faydalı olacaktır. [Normal] seçeneği varsayılan değerdir.
• Typematic Rate Setting: [Enabled] konumundaysa, aşağıdaki iki ayarı değiştirebilirsiniz:
• Typematic Rate: Basılı tutulan klavye tuşlarını sistemin algılama hızını belirler. Örneğin, 6 seçiliyse, bir tuşu basılı tuttuğunuzda saniyede 6 karakter yazar.
• Typematic Delay: Bir klavye tuşu basılı tutulduğunda, ilk karakterin görüntülenmesi ile ikinci karakterin görüntülenmesi arasındaki gecikme süresini belirler. Bu ayar 250, 500, 750 ve 1000 milisaniye olarak seçilebilir.
• Security Option: BIOS’a şifre koyduğunuzda, güvenlik sorgulamasının nerede yapılacağını buradan seçiyorsunuz. Örneğin [Setup] ayarı seçildiğinde, BIOS’a şifre koysanız bile, sistem normal bir şekilde açılacak ama BIOS Setup’a girdiğinizde şifre isteyecektir. Aynı şekilde, [System] ayarı seçilirse, şifre sorgulaması açılışta da yapılacaktır. İlerleyen bölümlerde sisteme nasıl şifre koyacağınızı anlatacağız.
• APIC Mode: APIC özelliği, yeni anakartlarda gelen bir özellik. APIC, bir diğer değişle gelişmiş programlanabilir kesme kontrolcüsü, eski programlanabilir kesme kontrolcüsünün yerini alarak daha fazla IRQ adreslenmesine olanak tanıyor. Aynı zamanda çoklu işlemci desteği sunuyor. Bu ayar genelde çok işlemcili anakartlarda bulunurken artık yeni nesil anakartlarda da bulunuyor. Bu özellik, NT çekirdekli Windows 2000 ve XP tarafından desteklenirken, 9x çekirdekli işletim sistemleri tarafından desteklenmiyor. [Enabled] konumunda olmasını öneriyoruz.
• MPS Version Control For OS: Çok işlemcili sistem kullanıldığında, bu ayar kullanılarak çok işlemcili sistem spesifikasyonu belirlenebilir. İki farklı versiyon bulunuyor. 1.1 ve 1.4. 1.4, 1.1’e göre birden fazla PCI veriyolu desteğini sunuyor. 1.4 desteğini sunan işletim sistemlerinde, (NT çekirdekli ve Linux’da) bu ayar 1.4 yapılmalı. Aksi halde 1.1 olmalı. Başta belirttiğimiz gibi, bu ayar çok işlemcili sistemler için geçerli.
• OS Select for DRAM > 64 MB: Eğer 64 MB’dan fazla bellek ile IBM’in OS/2 işletim sistemini kullanıyorsanız, bu ayarı [Enabled] konumuna getirmelisiniz. Aksi takdirde, [Disabled] konumunda olmalıdır.
• Video BIOS Shadow: [Enabled] konumunda iken, Ekran Kartının BIOS bilgilerini RAM’a aktararak, bu bilgilere hızlı ulaşımı sağlar.
• xxxxxx – xxxxxx Shadow: Sisteminize taktığınız diğer ROM’a sahip kartların ROM bilgilerini RAM’a aktarmak için kullanılan ayardır. Bu işlemi yapabilmek için, kartların bulunduğu adresleri bilmeniz gerekiyor. Ayrıca, her ROM’un belleğe aktarımı, 640K ile 1024K arasında bir bellek alanı tükettiğinden, bu ayarların hepsinin [Disabled] konumunda olması önerilir. Yeni anakartlarda bu seçenek yoktur. ADVANCED CHIPSET FEATURES Bu bölüm, anakartınızın ve sistemi oluşturan parçaların kritik özellikleri hakkında oynamalar yapacağınız bölüm. Farklı anakartlarda ayarlar çok farklılık gösterebiliyor. Örneğin, bazı anakart üreticileri işlemcinin FSB hızını bu bölümden ayarlanmasını isterken, bazıları da kendi anakartına has özellikleri buraya koyabiliyor. Yine aynı şekilde, farklı çipsetlerde farklı ayarlar oluyor. Bizim her çipset ve her anakart için bu ayarları listelememiz mümkün olmadığı için, genel ayarlamaların üzerinde duracağız. Burada anlatmadığımız bir ayar sizin BIOS’unuzda varsa, bilin ki bu ayar sizin anakartınıza ve çipsetine özgü bir ayar. Çoğu değer, varsayılan ayarlarında bırakılmalı. Eğer yanlış bir ayar yapılırsa, sistemde stabilite sorunları vs. baş gösterebilir. Dolayısı ile, vereceğimiz önerilere kulak vermenizi öneririz.Advanced Chipset Features bölümünde ortak olarak, bellek ayarlamaları, AGP ayarlamaları ve bazı BIOS’larda işlemci hızı ayarlamaları yapılabiliyor.
• Bellek Ayarlamaları: Bellek ayarlamaları sizlere farklı bir şekilde sunulur. Birinci bellek ayarlaması, belleğin hızı üzerinedir. Diğeri ise belleklerin gecikmeleri üzerinedir. Bellek hızı ayarı genelde Memory Frequency olarak geçer. Memory Frequecy (Bellek Frekansı), FSB hızına göre yüzdelik cinsinden ayarlanabilir. Örneğin FSB hızının %125’i, %100’ü veya %80’i gibi oranlarla ayarlamak mümkün olabilir. Değiştirdiğiniz yüzdeye göre elde edeceğiniz bellek hızı size aynı menüde sunulur. Örneğin, FSB’nin 100 MHz FSB’de çalışan bir işlemci için belle hızını %125 yaptığınızda, elde edeceğiniz bellek hızı 133 MHz olacaktır. Eğer belleğinizi DDR ise, bellekleri DDR266 modunda çalıştırmış olacağız. Çipset ve anakart modeline göre bu ayar sunulabilir.
Bir diğer benzer bellek ayarlaması ise çarpan seçerek ayarlamadır. Bazı anakart üreticileri de böyle ayar imkanı sunar. Örneğin, bellek hızını işlemci FSB’sinin 4/3’ü veya 4/5’i gibi değerlerde çalıştırmanıza imkan tanır. Bu ayar yelpazesi anakart üreticisine göre değişir.
Diğer sık kullanılan yöntem ise, direkt bellek hızının seçilmesidir. Örneğin, 100, 133, 166 ve 200 MHz gibi ana değerler listeler halinde sunulup sizin buradan seçim yapmanızı isteyebilir.
Gördüğünüz gibi, bellek hızının seçimini farklı üreticiler farklı şekilde sunabiliyor. Normal şartlarda bellek ayarlarına dokunmanız gerekmez. Genelde bellekler, FSB hızıyla senkronize olarak çalışır. Eğer elinizde yüksek hızda çalışma kapasitesine sahip bir bellek varsa, bellek hızını yükseltip performans artışı elde edebilirsiniz.
Bellek ayarlamalarının diğer kısmını ise gecikme süreleri oluşturuyor. Bu ifadelere anakartınızın BIOS’unda CAS Latency, SDRAM Cycle Length, RAS to CAS Delay, RAS Precharge Time, RAS şeklinde karşılaşabilirsiniz.
Bu ayarların açıklamasına geçmeden önce bir uyarı yapalım: Bellekler üzeriden SPD adlı bir yonga gelir. Bu yongada, belleğin çalışma hızı ve gecikme süreleri depolanmıştır. Anakart, SPD yongasından bu bilgileri okuyarak belleği doğru değerlerde çalıştırır. İşin ehli olmayan kullanıcılara bu ayarları değiştirdiklerinde sistemde kilitlenmelere ve mavi ekranla karşılaşabileceklerini hatırlatalım. Dolayısı ile, overclock işlemine meraklı değilseniz ve belleğinizin özelliklerini tam olarak bilmiyorsanız bu ayarlara dokunmamanızı öneririz. Bir sorun çıktığında bellek zamanlamalarını [By SPD] ayarına getirmeyi unutmayın.
Bellekler, dizelere ve sütunlardan oluşan hücrelerden oluşur. Bilgiler bu hücrelerdeki dizelere ve sütunlara kayıt edilir. Bir bilgi işleneceği zaman, bu dize ve sütunlara erişim yapılır. RAS (Row Address Strobe) : Aranan bilginin kayıtlı olduğu dizeye ulaşırken yaşanan gecikmedir. CAS (Column Adress Strobe): Bilginin kayıtlı olduğu sütuna ulaşılırken yaşanan gecikmedir. RAS-to-CAS : Bilginin var olduğu dizeden sütuna geçerken yaşanan gecikmedir. Bu değerlerin düşük olması performansı artırır ama dediğimiz gibi, belleklerin özellikleri burada ön plana çıkıyor.
• Memory Hole (Memory Hole At 15M-16M): Bu ayar, bazı ISA genişleme kartlarının performanslarını arttırmak için ihtiyaç duyduğu adres boşluğunu ayırmaya olanak tanır. Adres boşluğunu belli bir ayara getirirseniz, bu seçilen bellek boşluğu sistem için kullanılamaz olacaktır. Genişleme kartları sadece 16MB’a kadar belleğe erişebilir. AWARD Moduler BIOS için Seçenekler : [Disabled] [15M-16M], AWARD Medallion BIOS için Seçenekler : [Enabled] [Disabled]
• System BIOS / Video RAM Cacheable: Anakart BIOS bilgilerini belleğe atıp atmayacağını kontrol etmek içindir. Daha önce bahsedilen, Video ROM BIOS Shadow’un aksine, Ekran kartının belleklerinde (ROM’unda değil) olan bilgiyi belleğe aktarıp aktarmayacağını belirlemeniz içindir. Bu şekilde, ekran kartınızda bir performans artışı yaşamanız mümkün. İki ayarı birden [Enabled] konumuna getirmenizde fayda var.
• AGP(Graphics) Aperture Size: AGP grafik kartı tarafından kullanılabilecek sistem belleğini belirlemeniz içindir. Fakat bu seçilen miktar sadece ihtiyaç duyulduğunda kullanılır. Gerçek OpenGL uygulamaları sistem belleğini kullanmazken, Direct3D tabanlı uygulamalarda kullanır.Normal olarak, 64MB seçilidir. Bu ayarda kalmasının bir mahsuru yok. Yüksek miktarda belleğe sahipseniz 128 MB yapabilirsiniz.
• AGP Mode: Ekran kartınızın hangi AGP modunda çalışıyorsa, bu ayarı o moda getirmek lazım.Yeni anakartlarda AGP 8X ve AGP4X seçenekleri bulunuyor. Bazı anakartlarda [AGP 8X Mode] ayarı bulunur ve AGP 8X ekran kartınız varsa bunu etkin hale getirirsiniz.
• AGP Driving Control: AGP çalışma ayarlarını kontrol etmekte kullanılan bir ayar. [Auto] seçeneğinde bırakmanız faydalı olacaktır.
• CPU to PCI Write Buffer: [Enabled] konumuna getirildiğinde, PCI veriyoluna 4 dize değerine kadar bilgi, işlemci kullanılmadan yazılabilir. Eğer [Disabled] konumuna getirilirse, direkt yazma olayı kullanılmaz ve PCI veriyolu “ben veri almaya hazırım” sinyali verene kadar işlemci okuma devri tamamlanmaz. [Enabled] ayarında olmasını tavsiye ederiz.
• Memory Parity/ECC Check: Kullandığınız belleklerin hata bulma ve düzeltme özelliği var ise ve anakartınızın çipseti ECC bellekleri destekliyorsa, bu ayarı [Enabled] konumuna getirmelisiniz.
• In Order Queue Depth: Yeni anakartların bazılarında bulunan bu ayar, performans açısından önemli. Bu ayar ile, CPU komutları işlemden önce kaç tane komutun kuyruğa alınabileceği ayarlanabiliyor. İki seçenek var. [1] ve [4]. [4] olarak bırakmanız performansı arttıracaktır Fakat biraz önce de işaret ettiğimiz gibi, bu ayar her anakartta bulunmuyor. INTEGRATED PERIPHERALS Bu bölümde, anakartınızın üzerinde bulunan entegre özellkleri, giriş/çıkış portları, IDE portları gibi aygıtların etkin yapabilir, devre dışı bırakabilir ya da özelliklerini değiştirebilirsiniz.
• OnChip IDE Channel 0/1: Birinci/İkinci IDE portunu etkin/iptal edebilirsiniz. [Enabled] şeklinde kalması tavsiye edilir. Bazen BIOS güncellemelerinden sonra, bazı IDE aygıtların çalışmadığında şikayet edilir. Bu bölüme girip IDE Portlarının iptal edilip edilmediğine bakmanız iyi olur.
• IDE Prefetch Mode: Bu modu destekleyen IDE aygıtlar ile bu ayar kullanılırsa, aygıtların performansından iyileşme söz konusu olabilir. [Enabled] ayarında olması tavsiye edilir.
• Primary/Secondary Master/Slave PIO: Taktığınız aygıtların PIO modlarını bu bölümde belirleyebilirsiniz. [Auto] seçeneğinde bırakırsanız, ilgili IDE aygıtı için uygun olan PIO Modu otomatik olarak seçilecektir.
• Primary/Secondary Master/Slave UDMA: IDE aygıtların direkt bellek erişimini kontrol edebileceğiniz ayar. [Auto] sekmesinde kalması, her IDE aygıt için uygun olan modun otomatik seçilmesi bakımından faydalı olacaktır.
• Init Display First: Bu ayar ile sisteme güç verdikten sonra hangi görüntü aygıtının ilk olarak kontrol edileceğini belirtir. AGP ekran kartı kullanıyorsanız [AGP], PCI ekran kartı kullanıyorsanız, [PCI Slot] ayarlarını seçmeniz mantıklı olacaktır.
• IDE HDD Block Mode: Eğer IDE aygıtınız bu modu destekliyor ise, IDE aygıtlara erişimi hızlandırabilir.
• OnBoard PCI Audio/Modem: Eğer anakartınızın üzerinde entegre edilmiş ses/modem entegresi var ise, bu ayar ile onları etkinleştirebilir / iptal edebilirsiniz.
• Onboard FDC Controller: Disket Sürücü kontrolcüsünü iptal/etkin etmek için kullanılan ayardır. Disket sürücünüz varsa [Enabled] konumunda kalmalıdır.
• Onboard Serial Port 1/2: Seri Portlarınız için IRQ değerini ve bellek adresini atamanız için bu ayar konmuştur. 1. seri portu için varsayılan ayar 3F8/IRQ4’dür. 2. seri portu için ise, 2F8/IRQ3’dür.
• On Chip USB: Eğer sisteminizde USB aygıt var ise, bu ayarı [Enabled] yapın. Eğer yok ise [Disabled] yapabilirsiniz. AWARD Medallion BIOS’da bu ayar biraz geliştirilmiş bir şekilde sunuluyor. Seçenekler için sunulan [Auto] modu, sisteminizde USB aygıt olup olmadığını kendisi kontrol ediyor ve ona göre USB özelliğini devre dışı bırakıyor veya etkinleştiriyor. Ama USB aygıt kullanıyorsanız bu ayarın [Enabled] kalması mantıklı olacaktır.
• USB Keyboard Support: Eğer USB Klavye kullanıyorsanız, bu ayarı [Enabled] konumuna getirin.
• POWER ON Function: Bilgisayarınızı nasıl açacağınızı belirlemek için bu menü kullanılabilir. Örneğin klavye ile bilgisayarınızı açmak istediğinizde, klavyenin hangi tuşları ile bilgisayarınızı açmak istediğinizi buradan tanımlıyorsunuz.
• UART Mode Select: Infrared portu destekleyen anakartlarda bulunan bir özellik. Kızılötesi aygıtların gerektirdiği özelliklere göre bu ayar [IrDA] veya [ASKIR] moduna getirilmeli. Infrared aygıt kullanılmayacak ise [Normal] moda getirilmesi tavsiye edilir.
• UART2 Duplex Mode: UART Modu olarak IrDA veya ASKIR seçildiğinde bu ayar aktif olur. Bu şekilde full-duplex veya half-duplex transfer modunu seçebileceksiniz.
• Onboard Parallel Port: Paralel portun çalışma adresini belirlemek için bu bölüm kullanılır. Varsayılan ayarı 378H/IRQ7’dir.
• Parallel Port Mode: Paralel portun çalışma modunu belirler. “EPP” maksimum hızda çift yönlü çalışma hızıdır. “ECP”, paralel portun iki yönde maksimum transfer hızından da hızlı çalışmasına izin verir. “ECP+EPP”, normal hızda iki yönlü çalışmaya izin verir. SPP ise Standart Paralel Port anlamına geliyor. Eğer bağladığınız paralel aygıt yüksek performans istiyor ise aygıtın türüne göre EPP veya ECP seçilmelidir. ECP Modu direkt bellek erişimine ihtiyaç duyduğundan, EPP modu seçildiğinde, sizden bir DMA adresi atanması istenecektir. BIOS’un önerdiği ayarda kalmasında bir sakınca yok.
• PWRON After PWR Fail: Bu ayar [Enabled] konumuna getirildiğinde, bilgisayarınız çalışırken elektrik giderse, elektrik geldiğinde bilgisayarı tekrar otomatik olarak açıyor. [Disabled] konumunda kalmasını tavsiye ediyoruz. POWER MANAGEMENT SETUP Güç tüketimini ve(ya) tasarrufu ayarlamanız için konulmuş bir menü. Bilgisayarınız açma olaylarını da buradan kontrol edebilirsiniz.
• ACPI Function: Bu ayar ile, Gelişmiş Güç ve Konfigürasyon Yönetimini etkin/iptal edebilirsiniz. Bazı Anakartlarda desteklenen, STR (Suspend To RAM) gibi özelliklerin çalışabilmesi için, hem BIOS’dan ACPI fonksiyonunun etkinleştirilmesi hem de işletim sisteminin ACPI desteğinin olması gerekiyor. Yine aynı şekilde, bazı anakartlarla birlikte gelen işlemci sıcaklık koruma sistemleri ACPI desteği istiyor; ACPI desteği olmadan çalışmıyorlar.
• Power Management: Bu bölüm ile güç yönetim özelliklerini yönetiyorsunuz.[Max Saving] modunda, sisteminiz bir süre aktivitesiz kalırsa, güç koruma moduna geçiyor. [Min Saving] ayarı ise, yine güç koruma moduna geçiriyor ama güç koruma moduna kadar gereken aktivitesiz kalma zamanı daha fazla. [User Define] modunda ise, güç koruma ayarlarını kendiniz seçiyorsunuz. Bu ayar normalde [User Define] modunda geliyor ve şu özellikleri ayarlayabiliyorsunuz : HDD Power Down – Doze Mode – Suspend Mode. Buradaki ayarlar ile, sistemin askıya alınması için gereken zaman aşımı miktarını belirleyebiliyorsunuz.
• ACPI Suspend Type: Bu ayar ile, sisteminizi nasıl askıya alınacağınız belirliyorsunuz. Örneğin, anakartınız STR özelliğini destekliyor ise,STR özelliğini kullanabilmek için bu ayara STR moduna getirmeniz lazım. Fakat STR özelliğinin çalışabilmesi için, sisteminizde kullandığınız diğer aygıtların kendilerinin ve sürücülerinin STR’yi desteklemesi lazım. Aksi takdirde sorunlar yaşayabilmeniz olası.
• PM Control By APM: Microsoft işletim sistemlerinde (9x & ME & Win2K & WinXP) APM(Advanced Power Management) özelliği bulunuyor. Eğer bu özelliği [Enabled] yaparsanız, güç yönetimi Windows tarafından yönetilir.
• Video OFF Option: Ekran görüntüsünün ne zaman devreden çıkarılacağını belirler. “Suspend->Off” seçeneği, sistemi askıya alınca devreye sokar. “Always On” seçeneği, Windows’tan belirlediğiniz ürede aktivite olmazsa ekran görüntüsünün kapanmasını sağlar.
• Video Off Method: Yukarıdaki Video Off yöntemini belirler. Ekran kartınız DPMS özelliğini destekliyorsa, BIOS görüntü kartını kontrol edebilir; bu durumda DPMS seçeneklerinden birisi seçilebilir. “Blank Screen” seçeneği, güç koruması veya Energy Star desteği olmayan monitörlerde sadece ekranı karartır. V/H SYNC+Blank seçeneği ekranı karartır, yatay ve dikey taramayı da kapatır.
• MODEM Use IRQ: Eğer sisteminiz askıya alınmış vaziyetteyken, gelen çağrılar ile sisteminizi tekrar normal moduna geçmesini istiyorsanız, bu ayar ile hangi IRQ’nun kullanılacağını seçin. Varsayılan olarak seçilen IRQ numarası [3]’dür.
• Soft-Off by PWRBTN: Bu ayar ile sisteminiz kapatırken, güç düğmesinin davranışını belirliyorsunuz. [Instant-Off] ayarı seçildiğinde, güç düğmesine dokunduğunuz anda PC kapanır. Fakat, [Delay 4 sec.] ayarı seçildiğinde ise, sistemi kapatmak için güç düğmesine 4 saniye basılı tutmanız gerekiyor. Yani yanlışlıkla güç düğmesine bassanız bile, sisteminiz kapanmaz. Düşünsenize, onlarca sayfalık doküman yazıyorsunuz ve güç düğmesine yanlışlıkla eliniz değiyor ve gidiyor güzelim yazdığınız şeyler.
• Wake UP Events: Bilgisayarınız açılma veya askıdayken hangi durumlarda normal moda geçeceğini buradan belirliyorsunuz. Örneğin LPT&COM portunda bir aktivite olduğunda sistemin askı durumundan normal moda geçmesini sağlayabilirsiniz. Veya, Wake ON LAN, Wake On Modem Ring gibi, ek donanımlar ile sisteminizin açılması için gereken özellikleri buradan yönetebiliyorsunuz. Automatic Power Up seçeneği ile, belirlediğiniz saatlerde veya tarihlerde PC’nizi otomatik açılmasını ayarlayabilirsiniz. Bazı anakartlarda bulunan IRQ Activitiy Monitoring bölümü işe, kullanılan IRQ’ları toplu halde görebilirsiniz.PNP/PCI CONFIGURATION Tak Çalıştır desteği olan aygıtların ve PCI veriyolu ile ilgili ayarları bu bölümden yapıyoruz.
• PNP OS Installed: Bu bölümde, kullandığımız işletim sisteminin PnP (Tak ve Çalıştır) destekli bir işletim sistemi kullanıp kullanmadığınız belirtmek içindir. Örneğin Win9x, Win2000 gibi işletim sistemi kullanıyorsanız, bu ayarı [Yes] konumuna getirin. PnP desteksiz işletim sistemi kullanırken ise [No] konumuna getirmeniz gerekiyor. Bu şekilde çakışmaların önüne geçebilmek mümkün.
• Reset Configuration Data: Eğer bu ayarı [Enabled] yapıp, sistemi yeniden başlatırsanız, BIOS Setupda bulunan PnP bilgileri bellekten temizleniyor. [Disabled] konumunda kalması daha mantıklı.
• Resources Controlled By: Bu ayar [Auto] moduna getirilirse, sisteme taktığınız PnP aygıtlar için gereken DMA ve IRQ ayarları otomatik olarak atanır. Eğer PnP olmayan bir ISA kart taktığınızda otomatik olarak kaynak atanamıyor ise, bu ayarı [Manual] moduna getirip el ile ayarlamak gerekir.Bu ayarın [Auto] modunda kalması tavsiye edilir.
• PCI/VGA Palette Snoop: Bazı MPEG kartları ve 3D hızlandırıcıları gibi standart olmayan Vga veya Add-On kartlar, renkleri bozuk gösterebilir. Eğer öyle bir sorun yaşanırsa, bu ayarın [Enabled] konumuna getirilmesi önerilir. Aksi takdirde bu ayar [Disabled] şeklinde kalmalıdır.
• Assign IRQ for VGA: Bu ayar mutlaka [Enabled] konumuna getirilmelidir. 1997 yılında sonra üretilen tüm ekran kartları, doğru düzgün çalışabilmesi için IRQ’ya ihtiyaç duyarlar. Bu ayar ile VGA için IRQ atanıyor.
• Assign IRQ for USB: Eğer USB aygıt kullanıyorsanız bu ayarı da [Enabled] konumuna getirmelisiniz. PC HEALTH STATUS/HARDWARE MONITORBilgisayarınızda olan fanların dönüş hızı, işlemcinizi sıcaklığı, işlemci voltajı gibi PC’nizin durumunu gözetleyebiliyorsunuz. Anakartınızın, varsa eğer, belirli bir sıcaklığa geldiğinde sistemi kapatması için ayarlayabilirsiniz. Veya sıcaklık limitleri aşıldığında uyarı vermesini sağlayabilirsiniz.NOT: Farklı anakart üreticilerinde BIOS’larında kendilerine has ayarlar bulunabiliyor. Günümüzdeki anakartların hemen hemen hepsi, işlemci ayarlarının BIOS’dan yapılmasına olanak tanıyor. İşlemci ayarlamaları, Advanced Chipset Features bölümünde bulunabildiği gibi, anakart üreticileri kendilerine has menüler altına koyabilir. Örneğin ABIT, işlemci ayarlamalarını yapmak için SoftMenu III adlı özel bir menü geliştirmiştir. Farklı anakartlarda Power BIOS, Smart CPU gibi isimlendirmeleri de görebiliyoruz.LOAD FAIL SAFE DEFAULTS Bu ayarlar, donanımlarınızın stabil çalışması için gereken minimal ayarları yüklüyor. Eğer sisteminizde bir sorun var ise, bu ayarları yüklemeyi deneyin. LOAD FAIL SAFE DEFAULTS’un üzerine gelip, Enter tuşuna basın.Y tuşuna basarsanız, güvenli ayarlar yüklenecektir.LOAD OPTIMIZED DEFAULTS Genellikle sorun çıkartmayacak ayarları yükler. Yani özellikle ne minimale indirilmiştir, ne de ayarlar çok agresif hale getirilmiştir.
SET SUPERVISOR & USER PASSWORD Şifre koymak için bu menüler kullanılabilir. Supervisor şifresi koyarsanız, başkaları BIOS’a girip her ayar değiştiremezler. User Password ise, sisteme şifre koyuyor. Bu şifreleri iptal etmek için, yine bu bölümlere gelip Enter tuşunu basıp şifre istediğinde, şifre kutusunu boş bırakıp Enter tuşuna basmanız yeterlidir.SAVE AND EXIT SETUP Ayarları kayıt edip çıkmak için burayı kullanın.EXIT WHITOUT SAVING Değiştirdiğiniz ayarları kayıt etmeden çıkmak için kullanın.SonuçGerek BIOS güncelleme konusu olsun, gerekse de BIOS kurtarma konusu olsun, daha önce sizlere BIOS üzerine çeşitli yazılar vermiştik. Tek eksik olan konu, BIOS'da yer alan ayarların ne işe yaradığıydı. Bu makalemizle, bu konuya da açıklık getirmiş olduk.
BİLGİSAYAR NEDİR?
Giriş birimleri ile dış dünyadan aldıkları veriler üzerinde aritmetiksel ve mantıksal işlemler yaparak işleyen ve bu işlenmiş bilgileri çıkış birimleri ile bize ileten , donanım (Hardware) ve yazılım (software) dan oluşan elektronik bir makine dır.
• Bilgisayar donanımı (hardware): Bilgisayarların fiziksel kısımlarına donanım denilmektedir. Elle tutulabilirler. Ekran, klavye, Sabit disk (harddisk), fare, yazıcı, bellek, mikroişlemci, tarayıcı,…
• Bilgisayar yazılımı (Software): Donanımı kullanmak için gerekli programlardır. Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler. Elle tutulmazlar. Belirli bir işlemi yapmak üzere bilgisayara kurulurlar (set p, install). Örneğin: Kelime işlem (Word processor) programları son kullanıcıların yazı yazması için kullanılır. Tablolama (spread sheet), sunu (presentation), programlama dilleri (Pascal, C ...), ses (sound) programı gibi.
GİRİŞ VE ÇIKIŞ ÜNİTELERİ
1. Ekran: Renkli-Monitör Dijital
2. Klavye: Q ve F olmak üzere Türkçe 2 tip klavye vardır.
3. Yazıcı: Makinedeki dosyaların çalışmasını sağlar
4. Disket: Makinedeki bilgilerin başka makinelere taşınmasını sağlar.
5. SabitDisk (HDD): Makinedeki bilgileri toplayan ve yazılımı yöneten cihazdır. ÖR: 2.1 , 3,2 Vb .
6. Maus: Klavye gibi direk girin ünitesidir. AT ve PS/2 olarak 2 çeşidi bulunur.
VERİYOLLARI
Paralel ve seri olarak 2 yoldan oluşmaktadır.
Seri veriyolları 9 pin’ lik portlardan “Erkek”
Paralel veriyolları 40 pin’ lik portlardan “Dişi” oluşmaktadır. Veriyolları bilgisayarın çevre birimleri ile arasındaki bağı oluştururlar.
Maus: Com Portuna / Seri
Yazıcı: LTP1 Portuna / Paralel’ dir
Klavye: AT/PS2 Portuna
GİRİŞ—ÇIKIŞ KAPILARI
PORT: Bilgisayarın diğer çevre aygıtları ile ilişkisini sağlayan bağlantı noktalarına “port” denir.
SERİAL PORT: Erkek Port’ tur 9-25 arasında Pini bulunmaktadır. Fare modem bağlanır. Com1, Com 2 diye çoğaltılır. Communication’ dan gelir.
PARALEL PORT: Dizi konnektördür. 25 ile 40 arasında pini vardır. Yazıcı girişidir. LPT1 – LPT2 olarak değişir.
OYUN PORTU: Ses kartına
MONİTÖR PORTU: Ekran kartıdır. AT/ PS/2 Portu Klavyeye AC/İN: Güç kaynağı girişidir
BİLGİSAYAR KASASI İÇİNDE BULUNAN AYGITLAR
Ana Kart: Üzerinde temel devrelerin bulunduğu karttır. Bütün aygıtlar ve kartlar ana karta bağlıdır. Merkezi İşlem Birimi (MİB/CPU): Komutların işlenmesi, aritmetik ve mantıksal işlemler yapılır.
Ana Bellek (RAM =Random Access Memory-Rastgele Erişimli Bellek): Verilerin işlendiği ve geçici olarak saklandığı yer. EDO RAM, SD RAMHard Disk (Sabit Disk), Verilerin kalıcı olarak saklandığı yer.
Ekran Kartı:Güç kaynağı: Normal 220 Volt elektriği bilgisayarın kullanacağı volta çevirir. CD Sürücü, Disket Sürücü ve Disk Sürücü kablolarla ana karta bağlanır.
Kablolar türleri: IDE kablo, SCSI kablo, Disket sürücü kablosuGenişleme Yuvaları: Ses, video, radyo, tarayıcı, ekran, ethernet kartlarının takıldığı yuvalardır. ISA (8 Bit), VESA (16 Bit) ve PCI (32 bit) olmak üzere üç çeşittir.
Parelel Port (25 iğneli-dişi): Yazıcıların takılması için kullanılır.
Ekran Portu: Monitörü bağlamak için kullanılır. Fare ve Klavye portu: fare ve klavyeyi bağlamak için kullanılır.
Seri Port (9 ya da 25 iğneli-erkek): Fare, modem, tarayıcıyı bağlamak için kullanılır. COM (comunication) da denir. Genellikle, COM 1 farenin, COM 2 ise fax-modemin bağlanması için kullanılır. Fax-Modem Kartı
Network ve Yazılım
BİLGİSAYAR AĞLARI (NETWORK)
İki ya da daha çok bilgisayarın veri iletmek ve bilgisayar kaynaklarını ortak kullanmak amacı ile birbirine bağlanmasına bilgisayar ağı denir.
Bilgisayar ağları ana bilgisayarın işlem gücünden ve depolama kapasitesinden başka yazıcı gibi çevre birimlerinin ortak kullanımını da sağlar.
1.Yerel ve Ulusal Ağlar:
a) LAN (LOCAL AREA NETWORK): Bölgesel çalışma ağı..Ana bilgisayarın adı SERVER dır.Diğer bilgisayarlar server-1 server-2 olarak adlandırılırlar.
b) WAN (GENİŞ ÇALIŞMA AĞI): Birden fazla LAN’ ın birbirine bağlı olarak çalışmasını ifade eder.
2.İnternet: Dünya üzerindeki bilgisayar kuruluşlarının birbirine bağlanmasını sağlayan geniş ağa denir.
İNTRANET:Bir işletme içerisinde interneti kullanarak yapılan işlemdir.
YAZILIM
İşletim Sistemi (Operating Sistem):
Kullanıcı ile bilgisayar arasında iletişimi sağlayan programlardır. Açılışından kapanışına kadar Bilgisayar sisteminin tüm hareketlerini denetler. Sistemde bulunan MİB, ana bellek, Harddisk vb. kaynakları yönetir. DOS (Disk Operating System), Windows (3.1, 95, 98,CE,ME), WindowsNT, MAC OS, UNIX, LINUX …
Yararlı Programlar: İşletim Sistemi ile verilen format, sıkıştırma, kurtarma vb.
Aygıt sürücüleri (Device Driver): Çevre birimlerinin çalışması için bilgisayara yüklenen programlar.
Programlama Dilleri: Bir işi bilgisayara yaptırmak ancak belirli kodların belirli bir sıra doğrultusunda kullanılması ile olanaklıdır. Kullanılan bu koda programlama dili denilir. Yazılan kaynak kod program derleyici veya yorumlayıcı tarafından bilgisayar diline çevrilir. Programlama dillerinden bazıları C, Pascal, Delphi, Java, Visual Basic, Visual C…
Yazıcı Kullanımı ve İşletim Sistemi
Yazıcı kullanımı:
Yazıcı üzerinde bulunan tuşların görevi:
Online (Yazmaya hazır) :Bu tuş göstergesine ait ışık yanarsa PC kağıda döküm yapar.
Offline (Kapalı):Yazıcı çalışmaz.
Paper feed (Kağıt koy):Yazıcıya kağıt yüklemesini sağlar.
Line feed (Satır atlat) :Bir satır atlayarak yazar.
İşletim Sistemi
Bilgisayarların çalışabilmesi için gereken temel yazılım. Bilgisayarlar çeşitli donanım ürünlerinin belli bir tasarıma göre bir araya getirilmesiyle oluşturulur. Ancak kendilerinden beklenen işleri gerçekleştirmeleri için bu sadece donanımdan oluşan altyapı yeterli değildir. Bir kelime işlem yazılımı ile belge oluşturabilmek için önce bilgisayarın açılması, donanım ürünlerinin birbirlerini tanıması ve birlikte çalışacakları şartların sağlanması gerekecektir. Kullanıcı klavyede bir tuşa bastığında, bir harfin ekranda görüntülenmesi, yazılanların saklanmak istendiğinde belgenin disk üzerine yazılması, belgeye bir dosya adı verilebilmesi yapılabilecek işler arasındadır. Kullanılan yazılım ne tür olursa olsun bazı temel işlemler hep aynıdır; dosyaların diske yazılması, diskten alınıp ekrana görüntülenmesi, bir dosyanın basılmak üzere yazıcıya gönderilmesi... Bu durumda tüm yazılımların üzerinde çalışacağı zemini oluşturmak ve temel işlemleri gerçekleştirmek üzere kullanılan yazılım ile karşılaşılır. Bu, işletim sistemidir.
İşletim sistemi bilgisayarın her türlü altyapı çalışmalarını düzenler, çeşitli aygıtların birbirleriyle anlaşmasını sağlar. Bu sayede çeşitli uygulama yazılımları, güven içinde çalışıp kullanıcıya hizmet edebilirler. Bu yüzden bir bilgisayarın donanım özellikleri kadar işletim sistemi de önemlidir. Çünkü sistemin genel performansı gibi işlev yelpazesi de kullanılan işletim sistemine göre değişir. İşletim sistemleri bilgisayarda olup biten her şeyi denetleyen yazılımlardır. Bu yüzden sistem ne kadar karmaşıksa, işletim sistemi de o oranda gelişmiş olmak zorundadır.
Genel amaçlı bir işletim sisteminin üstlenmesi gereken işler şöyle sıralanabilir:
¨ Çevre birimleri ile programlar arasındaki iletişimi sağlamak.
Bir kelime işlem yazılımı yazıcıya ya da CD-ROM sürücüye ulaşarak kullanılmasında olduğu gibi...
¨ Sistemin belleğini yönetmek, disk tamponu (disk cache) gibi ek olanaklar sağlayarak belleğin etkili bir şekilde kullanılmasını sağlamak.
Örneğin, sanal bellek oluşturarak ana bellekten daha büyük bir alanın kullanılması.
Saklama aygıtlarındaki dosyalara belli bir düzen erişilmesi için bir dosya yönetim sistemi oluşturmak.
Özellikle çok kullanıcılı sistemlerde kaynaklara güvenli erişim sağlamak.
Programlar arası veri iletişimi sağlamak.
Kullanıcının çeşitli komutlar vermesi ve programlar çalıştırmasını sağlamak
Bilgisayarın Çalıştırılması
1. Bilgisayarı açmak için elektrik bağlantısı kontrol edilir.
2. Bilgisayar C:/> (Hard Disk) çalışıyorsa A: sürücüsünde disket olmamalıdır.A: sürücüsünden çalışıyorsa sürücüye sistem disketi takılır.
3. Kasayı AÇ. (Power düğmesine bas)
4. Ekranı AÇ.
İşletim sistemi DOS ise ekrana C:/> işareti gelir.
İşletim sistemi WINDOWS ise ekrana masa üstü gelir.
Bilgisayarı kapatmak için çalıştığımız programdan çıkarız ve bilgisayarın çalışmadığından yani işlem yapmadığından emin oluruz.Eğer WINDOWS 9X işletim sistemi ile çalışıyorsa “ŞİMDİ BİLGİSAYARINIZI KAPATABİLİRSİNİZ” yazısı ekrana geldikten sonra açma-kapama düğmesi ile bilgisayar kapatılır.
SÜRÜCÜYE DİSKET TAKMA VE ÇIKARTMA: Demir metal kısmı ve etiketli bölümü üste gelecek şekilde ve ok yönünde bilgisayara takılır.Sürücüden gelen tık sesi: disket yuvasına yerleşir.Disket çıkartma düğmesine bastığımızda disket dışarı çıkar.Işık yanarken disket çıkarılmaz.Çünkü ışık yanıyorsa disketten bilgi okunuyor yada bilgi yazılıyor demektir.
CD-ROM SÜRÜCÜLERİNE CD TAKMA VE ÇIKARTMA: CD sürücü üzerinde bulunan açma-kapama düğmesi ile CDler yazılı kısmı üstte,parlak kısmı altta olacak şekilde yuvaya yerleştirilir.
MONITOR: Ekran.
Bilgisayarlarla kullanıcılar arasındaki görsel bağlantıyı sağlayan birim. Ekranlar büyüklüklerine, gösterdikleri renk sayısına ve destekledikleri çözünürlük oranlarına göre sınıflanır.
SOUND CARD: Ses kartı.
Bilgisayarın sesi işlemesini sağlayan genişleme kartı. Bir ses kartı olmadan bilgisayar sadece bip sesleri ve oldukça mekanik melodiler çıkarabilir. Oysa pek çok yazılım ve CD-ROM’ lar çok daha yüksek kalitede bir ses çıkışına ihtiyaç duyar. Ses kartları, karta bağlanan hoparlörler aracılığıyla dijital ses elde edilmesini sağlar.
MOUSE: Fare.
İmlecin ekran üzerindeki hareketlerini kontrol eden araç. Bir kablo ile bilgisayara bağlanan küçük bir araç olan fare, düz bir yüzeye sürterek kullanılır. Bu yüzeyde yapılan hareketler, benzer şekilde imlecin (cursor) de ekranda serbestçe hareket etmesini sağlar. Böylece imleç istenen nesne üzerine getirilebilir.
SCANNER: Tarayıcı.
Kağıda basılı yazı ve resimleri okuyup bilgisayarların anlayacağı biçime çeviren araç.
PRINTER: Yazıcı.
Bilgisayar ile üretilen metin ve resimleri kağıda basmak için kullanılan araç.
MODEM: Kısaltma, Modulator-Demodulator.
Telefon hatlarından veri aktarmakta kullanılan araçlar. Bilgisayarlar verileri dijital olarak saklarlar, ancak telefon hatları üzerinden gönderilen veriler analog yapıda olmalıdır. Bu yüzden modemler bilgisayarların dijital yapıda sakladıkları verileri analog yapıya çevirerek gönderme işini üstlenir. Bu işlemin tersi de yine modemler tarafından gerçekleştirilir. Telefon hatlarından analog yapıda gelen sinyalleri bilgisayarların anlayacağı dijital yapıya çevirirler.
Diğer Çevre Birimleri
MONITOR: Ekran.
Bilgisayarlarla kullanıcılar arasındaki görsel bağlantıyı sağlayan birim. Ekranlar büyüklüklerine, gösterdikleri renk sayısına ve destekledikleri çözünürlük oranlarına göre sınıflanır.
SOUND CARD: Ses kartı.
Bilgisayarın sesi işlemesini sağlayan genişleme kartı. Bir ses kartı olmadan bilgisayar sadece bip sesleri ve oldukça mekanik melodiler çıkarabilir. Oysa pek çok yazılım ve CD-ROM’ lar çok daha yüksek kalitede bir ses çıkışına ihtiyaç duyar. Ses kartları, karta bağlanan hoparlörler aracılığıyla dijital ses elde edilmesini sağlar.
MOUSE: Fare.
İmlecin ekran üzerindeki hareketlerini kontrol eden araç. Bir kablo ile bilgisayara bağlanan küçük bir araç olan fare, düz bir yüzeye sürterek kullanılır. Bu yüzeyde yapılan hareketler, benzer şekilde imlecin (cursor) de ekranda serbestçe hareket etmesini sağlar. Böylece imleç istenen nesne üzerine getirilebilir.
SCANNER: Tarayıcı.
Kağıda basılı yazı ve resimleri okuyup bilgisayarların anlayacağı biçime çeviren araç.
PRINTER: Yazıcı.
Bilgisayar ile üretilen metin ve resimleri kağıda basmak için kullanılan araç.
MODEM: Kısaltma, Modulator-Demodulator.
Telefon hatlarından veri aktarmakta kullanılan araçlar. Bilgisayarlar verileri dijital olarak saklarlar, ancak telefon hatları üzerinden gönderilen veriler analog yapıda olmalıdır. Bu yüzden modemler bilgisayarların dijital yapıda sakladıkları verileri analog yapıya çevirerek gönderme işini üstlenir. Bu işlemin tersi de yine modemler tarafından gerçekleştirilir. Telefon hatlarından analog yapıda gelen sinyalleri bilgisayarların anlayacağı dijital yapıya çevirirler.
SÜRÜCÜLER
SÜRÜCÜLER :Disketlerin çalıştırma biçimleridir.bilgisayarda sürücü isimlerinin sonuna “ : ” işareti bırakılarak yazılır.Bir bilgisayar genel olarak aşağıdaki sürücü çeşitlerine sahiptir. En fazla 6 adettir.Bunlar;
1=A Disket 4=D Harddisk
2=B Disket 5=E CD-ROM
3=C Harddisk 6=F Novell
HARD DISK(SABİT DİSK) Bilgileri silinmeyen manyetik ortamlarda tutma ve geniş hacimli bilgilere hızlı olarak ulaşmak için kullanılan giriş ve çıkış birimidir. Disketten farkı;büyük kapasiteli hızlı ve PC içerisinde sabit olmasıdır.CD-ROM: Compact Disk-Read Only Memory.
Yüksek kapasitede bilgi depolamak için kullanılan optik disklerdir. CD-ROM’ ların üzerine bilgiyi kaydedebilmek için özel araç kullanılır.
DVD-ROM: Dijital Versatile Disk.
CD-Rom’ların yerini alması beklenen yeni bir optik disk teknolojisi. 133 dakikalık bir filmin tek bir diskte tutulması sağlanabilecek DVD-Romlarla. DVD-Rom oynatıcı denilen aletlerin normal CD-Romları da oynatması söz konusu.
Yazıcı ve Disket Çeşitleri
YAZICI ÇEŞİTLERİ :
a) Letter Quality Printer(LQP): Yazıcı karakteri daktilo harflerine benzer ve hızı yavaştır.
b) Dot Matriks Printer (DMP): Yazıcı kafada bulunan ve PIN denilen iğneler yardımı ile yazım yapılır.9 ile 24 arası PİN vardır.
c)Laser Printer: Sayfa yazıcı.Çok hızlı ve netlik açısından yüksek yazıcılardır.
DİSKET VE ÇEŞİTLERİ
Disket:Yapılan işlemlerin sonuç olarak saklandığı ve tekrar bilgisayara gönderildiği giriş ve çıkış birimidir.Taşınabilirler.Kullanmak için önce formatlamak gerekir.Disketlerin içi dairesel bir yapıda olup track denilen izler ve sektör denilen alanlardan oluşur.Disketler boyutlarına göre ikiye ayrılır:
1-5.25lik
2-3.5 luk.
Yoğunluklarına göre de 2ye ayrılır:
1-High Density(HD)Yüksek yoğunluk
2-Double Density(DD)Çift Yoğunluk
Disket üzerinde bulunan koruma(Write Protect) kapatıldığında disketteki bilgiler yalnızca okunabilir.Yazma ve silme işlemleri yapılamaz.Ancak koruma açıldığında yapılabilir.
Tuşlardan oluşur. Q’ ya göre ayarlanmıştır. F’ ye çevrilebilir. Her bir harf için bir Ascıı kod , bu kodların birleştiği bir Ascii tablo vardır. Biz herhangi bir tuşa bastığımız zaman ascii tablodan harf yada işareti tanır ve basar. 102 tuş bulunur. XT ve AT olmak üzere iki çeşittir. Klavye bir giriş ünitesidir.Klavyede bulunan tuşların görevleri şunlardır;
Klavye üzerindeki tuşları 4 kısımda inceleyebiliriz;
1. Fonksiyon tuşları
2. Daktilo tuşları
3. Nümerik tuşlar
4. Özel tuşlar
FONKSİYON TUŞLARI :
Bu tuşlar her programlama dilinde ve işletim sisteminde farklı görevler almıştır. F1 den F12 ye kadardır.
DAKTİLO TUŞLARI :
Bu bölümde A ile Z arası harfler 0 ile 9 arası rakamlar !,^,” , ? vb. gibi işaret tuşları ile bazı özel tuşlar bulunur.
NUMERİK TUŞLAR:
Bu bölümde 0 ile 9 arası rakamların yanında bazı özel fonksiyonlar bulunur. "NUM LOCK" bir kez basıldığında ışık söner ve rakamlar yerine özel fonksiyonlar çalışır.
ÖZEL TUŞLAR:
Backspace (İşaretli tuş): İmlecin bulunduğu yerden sola doğru tek tek tamamını siler.
Delete (Del): İmlecin bulunduğu yerden sağa doğru tek tek siler.
Print Screen : Yazılan yazıyı yazıcıya yollar.
Caps Lock: (Bu tuş açıksa klavyenin sağ üst köşesinde ışık yanar.)Büyük harf ya da küçük harf tuşu.
Num Lock: (Bu tuş açıksa klavyenin sağ üst köşesinde ışık yanar.)Bu tuş açıkken klavyenin sağ tarafında bulunan rakamları kullanabiliriz.
Scroll Lock: Bu tuşa basıldığında imleç kilitlenir ve ekran kayar.
Pause : Bu tuşa basıldığında ekran durur.
Insert : Araya yazı yazacağı zaman kullanılan bir tuştur.
Control+Alt+Del: Aynı anda basıldığında bilgisayarın açma –kapama düğmesine basmadan hafızayı tamamen silmemizi ve bilgisayarı yeniden başlatmamızı sağlar.Ayrıca tuş kilitlenmesini de açar.
Ctrl+C: İşletim sistemi komutlarını çalışma anında durdurur.
Ctrl+Break: Programlarda çalışmayı durdurur.
Bilgisayarınızda çalışırken herhangi bir şekilde yazdığımız harf tuşu işlemiyorsa ALT+ASCII (ASC 11,000 ile 25,000 arası rakamdır) yazılırsa o ekrana ait karakter ekrana gelir.Örnek ATL tuşu+115=M harfidir. Bilgisayar açıldığında yanıp sönen göstergeye “İMLEÇ ” denir. İmleç her tuşa basıldığında sağa doğru kayar.
Home : İmleci satırın başına getirir.
End : İmleci satırın sonuna götürür.
Page up: İmleci bir ekran yukarı çıkarır.
Page Down: İmleci bir ekran aşağıya indirir.
Tab Tuşu: Bu tuşa basıldığında imleci 8 karakter birden sağa hareket ettirir. Shift tuşu ile kullanıldığında 8 karakter sola getirir.
AltGr : (Klavye üzerinde bazı tuşlar ikiz,bazı tuşlar üçüz görevlidir. İkiz görevliler Shift tuşu ile basılırsa ikinci karakteri yazar.
Örnek: Shift+2 tuş bileşimi = ’ işarettir.)
Bazı tuşlarda 3 adet simge vardır.bunlardan sağ alttaki simgeyi yazmak için Altgr tuşu ile birlikte ilgili tuş basılarak
Klavye(Keyboard)
Klavye(Keyboard)
Tuşlardan oluşur. Q’ ya göre ayarlanmıştır. F’ ye çevrilebilir. Her bir harf için bir Ascıı kod , bu kodların birleştiği bir Ascii tablo vardır. Biz herhangi bir tuşa bastığımız zaman ascii tablodan harf yada işareti tanır ve basar. 102 tuş bulunur. XT ve AT olmak üzere iki çeşittir. Klavye bir giriş ünitesidir.Klavyede bulunan tuşların görevleri şunlardır;
Klavye üzerindeki tuşları 4 kısımda inceleyebiliriz;
1. Fonksiyon tuşları
2. Daktilo tuşları
3. Nümerik tuşlar
4. Özel tuşlar
FONKSİYON TUŞLARI :
Bu tuşlar her programlama dilinde ve işletim sisteminde farklı görevler almıştır. F1 den F12 ye kadardır.
DAKTİLO TUŞLARI :
Bu bölümde A ile Z arası harfler 0 ile 9 arası rakamlar !,^,” , ? vb. gibi işaret tuşları ile bazı özel tuşlar bulunur.
NUMERİK TUŞLAR:
Bu bölümde 0 ile 9 arası rakamların yanında bazı özel fonksiyonlar bulunur. "NUM LOCK" bir kez basıldığında ışık söner ve rakamlar yerine özel fonksiyonlar çalışır.
ÖZEL TUŞLAR:
Backspace (İşaretli tuş): İmlecin bulunduğu yerden sola doğru tek tek tamamını siler.
Delete (Del): İmlecin bulunduğu yerden sağa doğru tek tek siler.
Print Screen : Yazılan yazıyı yazıcıya yollar.
Caps Lock: (Bu tuş açıksa klavyenin sağ üst köşesinde ışık yanar.)Büyük harf ya da küçük harf tuşu.
Num Lock: (Bu tuş açıksa klavyenin sağ üst köşesinde ışık yanar.)Bu tuş açıkken klavyenin sağ tarafında bulunan rakamları kullanabiliriz.
Scroll Lock: Bu tuşa basıldığında imleç kilitlenir ve ekran kayar.
Pause : Bu tuşa basıldığında ekran durur.
Insert : Araya yazı yazacağı zaman kullanılan bir tuştur.
Control+Alt+Del: Aynı anda basıldığında bilgisayarın açma –kapama düğmesine basmadan hafızayı tamamen silmemizi ve bilgisayarı yeniden başlatmamızı sağlar.Ayrıca tuş kilitlenmesini de açar.
Ctrl+C: İşletim sistemi komutlarını çalışma anında durdurur.
Ctrl+Break: Programlarda çalışmayı durdurur.
Bilgisayarınızda çalışırken herhangi bir şekilde yazdığımız harf tuşu işlemiyorsa ALT+ASCII (ASC 11,000 ile 25,000 arası rakamdır) yazılırsa o ekrana ait karakter ekrana gelir.Örnek ATL tuşu+115=M harfidir. Bilgisayar açıldığında yanıp sönen göstergeye “İMLEÇ ” denir. İmleç her tuşa basıldığında sağa doğru kayar.
Home : İmleci satırın başına getirir.
End : İmleci satırın sonuna götürür.
Page up: İmleci bir ekran yukarı çıkarır.
Page Down: İmleci bir ekran aşağıya indirir.
Tab Tuşu: Bu tuşa basıldığında imleci 8 karakter birden sağa hareket ettirir. Shift tuşu ile kullanıldığında 8 karakter sola getirir.
AltGr : (Klavye üzerinde bazı tuşlar ikiz,bazı tuşlar üçüz görevlidir. İkiz görevliler Shift tuşu ile basılırsa ikinci karakteri yazar.
Örnek: Shift+2 tuş bileşimi = ’ işarettir.)
Bazı tuşlarda 3 adet simge vardır.bunlardan sağ alttaki simgeyi yazmak için Altgr tuşu ile birlikte ilgili tuş basılarak yazılır.
Örnek:yıldızı yazmak için Altgr+Tuş basılır.
CPU, Hardisk, RAM, Mainboard, ROM
CPU: Central Processing Unit ( Merkezi İşlem Birimi). Ana İşlem Ünitesi, Merkezi İşlemci ya da kısaca işlemci.
Bilgisayarın program komutlarını bellekten aldıktan sonra kodlarını çözen ve karşılığı olan işlemleri yerine getiren merkez birimi. CPU genellikle bilgisayarın beyni olarak tanımlanır. Çünkü tüm işlemler CPU tarafından yapılır. Bu nedenle bir bilgisayarın işlem yeteneği ve hızı işlemcisinin yeteneği ve hızıyla doğrudan ilgilidir.
HARDDISK: Sabit disk.
Bilgisayarlarda bilgi depolama ünitesi. Sabit diskler büyük miktarda bilgiyi uzun süreli olarak saklamak için kullanılan manyetik disklerdir. Genellikle taşınabilir olma özelliği yoktur. Zaten bu yüzden de sabit disk adını almışlardır. Bilgisayar kasasının içinde kendileri için ayrılmış yuvalara yerleştirilirler. Sabit diskler özellikle disketlerle karşılaştırıldığında çok büyük miktarda bilgi depolama özelliğine sahiptirler.
DISK DRIVE: Disk sürücü.
Diske veri yazan ya da okuyan birim. Disk sürücüler okuyup yazdıkları disk tipine göre çeşitli isimler alır: Disketlere okuyup yazan disket sürücüler, optik disklere okuyup yazan optik sürücüler gibi...genelde, disk sürücü dendiğinde sabit disk sürücü kastedilir. Disk sürücüler bilgisayarın içine yerleştirilebileceği gibi, bir dış ünite olarak da bağlanabilir.
MAINBOARD: Ana kart.
Bilgisayarlardaki temel devre ve bileşenleri üzerinde bulunduran kart. Ana kart, CPU, BIOS, bellek, depolama aygıtı arabirimleri, seri ve paralel portlar, genişleme yuvaları ve ekran, klavye gibi çevre ünitelerinin denetleyicilerini bulundurur. Bir PC’ yi daha iyi bir modele çevirmek için ana kartı değiştirmek gerekir. Ana kartla birlikte sadece CPU değil, ROM ve ana bellek de daha iyi modele geçirilmiş olur. Ancak bu işlem sırasında genişleme kartlarının yeni ana kartla uyumlu olmasına dikkat edilmelidir.
RAM: Random Access Memory. Rasgele Erişimli Bellek.
Herhangi bir noktasına doğrudan erişilebilen bellek tipi. Bir bilgisayarın ne kadar RAM’a sahip olması gerektiği, kullandığı işletim sistemi ve çalıştıracağı programların ihtiyaçlarına bağlıdır. Özellikle grafik kullanıcı yüzüne sahip işletim sistemleri daha çok RAM kullanır.
ROM: Read Only Memory. Salt Okunur Bellek.
İçerdiği verilerin üzerine sadece bir kere yazıldığı ve bir daha değiştirilemediği bellek tipi. ROM’ lar bilgisayarlarda hiç değişmeyecek ancak sürekli kullanılan bazı programları saklamak için kullanılır. Bilgisayarın yüklenmesini sağlayan ana program gibi... Bir ROM yongası üreticisinden çıktığında içeriği belirlenmiştir. ROM’ ların RAM’ lerden en önemli farkı, elektrik akımı kesildiğinde RAM’ lerin sakladıkları bilgileri kaybetmelerine rağmen, ROM’ ların etkilenmemeleridir.
Donanım Yapısı
CPU (Central Processing Unit):
Bilgisayarın beyni de denilebilir. Yönetim ve kontrolü burada yapılır.İki bölümden oluşur;
· Aritmetik ve Mantık Birimi (Arithmetic & Logic Unit -ALU) : Dört işlem, verilerin karşılaştırılması, karşılaştırmanın sonucuna göre yeni işlemlerin seçilmesi ve kararların verilmesi bu birimin görevidir.
· Kontrol Ünitesi ( Control Unit -CU) : Işlem akışını düzenler, komutları yorumlar ve bu komutların yerine getirilmesini sağlar.
RAM(Random Access Memory):
Programların ve verilerin kullanıldıkları zaman geçici olarak depolandıkları yerdir. CPU'da işlemler yapılırken ana bellekte saklanan veriler kullanılır ve işlenen veriler (bilgi) RAM bellekte tutulur. Elektrik kesildiğinde bellekteki veriler kaybolur. Birimi megabayt (MB)'dır. PC'lerde 8, 16, 32, 64 MB bellekler kullanılmaktadır.
ROM( Read Only Memory):
Üzerinde yalnız okuma yapılır. Üretici firma tarafından ilk imalatı esnasında yerleştirilir. Yazma yapılamaz.
Bilgisayarda Bellek Birimleri
Bilgisayarda en küçük birim BIT tir. 1 BYTE = 8 Bit 1 Bit 0 ya da 1'den (kapalı devre=0, açık devre=1) oluşur.1 BYTE 1 karakterdir.1024 BYTE = 1 KiloByte'dır. (KiloByte = KB)1024 KB = 1 MegaByte'dır. (MegaByte = MB)1024 MB = 1 GigaByte (GigaByte = GB)1024 GB = 1 TeraByte (TeraByte = TB)
ÖZLEDİM
Ve en çok seni özledim ben.
Karşı komşunun sokağa çıkacağı zamanı beklemeni.
Her teyzeyi annen gibi sevmeni.
Sanki ayıpmış gibi kimselere söylememeni.
Ve o bisikleti ilk gördüğünde koşuşunu.
Yağmurlu bir günde annenin elinden yediğin ekmeği.
Islanan sokaklara bakıp duygulanmanı.
Yaz akşamlarında oturduğun kaldırımı. Seni bir kez daha görmek isterdim…
Hiç konuşmadan..
Kısa pantolonlu siyah beyaz halini..
Bir lokma boyunu..
Diz çöküp yere sımsıkı… ama çok sıkı
Sarılmak sana..
Gözyaşlarımı omuzlarına bırakıp gitmek istiyorum şimdi
Sana kim olduğumu söylemeden… arkama bakmadan
Ağladığımı sana göstermeden
Seni çok özledim
Ama çok özledim
ÇOCUKLUĞUM! ! !
Cem Yılmaz
ÇOCUKÇA AŞK
Seni özlemek geldi içimden
Çocukluğumu özler gibi
Babamın eve gelişini gözler gibi
Sobanın üzerinde kızarmış ekmek
Çaydanlıkta tıkırdayan çay
İçmek geldi seni içimden
Oh çekerek yudum yudum
Ağlamak geldi içimden
Hüngür hıçkırık çocukça
Hiç neden olmasa bile
Türlü kaprisler yaparak sana…
Karanlıktan korktum da yine
Yatağında uyumak istedim
Sokulup kedi gibi koynuna
Sıcaklığını duymak istedim
Haydi evcilik oyna benimle
Çamurdan köfteler yap bana
Bu yaramaz bebeğine
Ninniler söyle dizinde
Haydi çocuk gibi davran bana
Hiç olmadığım kadar çocukça
Çocukluğuma ver bütün bunları
Farzet ki -
Çocukça aşık olmak geldi içimden…
BEŞİNCİ MEVSİM
hani
gidiyorsun ya,
her şey donuyor aniden
üşüyor yüreğim
ellerim buz
ama,
sana KIŞ’sın diyemem..
hani,
bir ses,bir nefes bekliyorum
ne ses,ne nefes gelmiyor ya senden
dökülüyor yüreğimin yaprakları
ama,
sana SONBAHAR’sın da diyemem.. hani,
geliyorsun ya habersiz,aniden
açıyor ruhumun çiçekleri
gökkuşağı geçiyor üzerimden
ama,
sana İLKBAHAR’sin da diyemem..
hani,
aşkın alevi sarıyor ya
yanıyor yüreğim
titriyor bedenim,nöbetlerdeyken
ama,
sana YAZ’sın da diyemem..
sen benim
bilmediğim
görmediğim
tatmadığım
hiç yaşamadığım
beşinci MEVSİM’sin..
Ve…
Çaren yok..
Bir gün mutlaka geleceksin…
Saniye Erol
ÇOCUKLUK
Affan Dede’ye para saydım,
Sattı bana çocukluğumu.
Artık ne yaşım var, ne adım;
Bilmiyorum kim olduğumu.
Hiçbir şey sorulmasın benden;
Haberim yok olan bitenden.
Bu bahar havası, bu bahçe;
Havuzda su şırıl şırıldır.
Uçurtmam bulutlardan yüce,
Zıpzıplarım pırıl pırıldır.
Ne güzel dönüyor çemberim;
Hiç bitmese horoz şekerim!
Cahit Sıtkı Tarancı
VİRÜS NEDİR
Virüsler birer programdır. Fakat kendi kendilerini kopyalarlar, bir yerden bir yere bulaşırlar. Bilgisayarınız çalıştırıldığında otomatik olarak faaliyete geçerler. Bir virüsün bir diğer dosyaya veya sürücüye geçmesi çok kolaydır. Örneğin virüslü bir disket bilgisayara takıldığında disketin içinde hangi dosyaların olduğuna bakıldığında yani "dır" yazılıp enter tuşuna basıldığında virüs anında bilgisayarınıza bulaşabilir.
VİRÜS TÜRLERİ
Virüsleri ikiye ayırabiliriz. Bunlar BOOT virüsleri ve FILE virüsleridir.
BOOT VİRÜSLERİ
Boot virüsleri hard diskin veya disketin boot sektörlerine yerleşirler. Bilgisayarlar açıldığında veya resetlendiğinde disketin veya hard diskin boot sektöründeki yükleyici program olarak çalıştırılır ve faal duruma geçerler. Kullanıcıların çalıştırdıkları her programa bu sayede ulaşarak çeşitli sorunlara yol açarlar.
FILE VİRÜSLERİ
Dosya virüsleridir. Bu tür virüsler programların sonuna kendilerini ekleyerek dosya uzunluklarını artırırlar. Dosya virüslerini en kolay bulabilmek için Command.com dosyasının uzunluğuna bakılır., Ancak bunun için dos versiyonlarına göre command. com' un uzunluklarını bilmek gerekmektedir. Bu tür virüsler genellikle uzantısı EXE ve COM olan dosyalara bulaşırlar.
VİRÜSLERİN ETKİLERİ
Virüsler genellikle bir başka dosyaya bulaşıp yer kaplamaktan öte gitmemekle birlikte bilgisayarda yavaşlama, kilitlenme ve bazen de dosyaların bozulmasına neden olmaktadırlar. Bazı virüsler ise çok zararlı olabilir. Harddiskin formatlanmasına, biosların silinmesine ve verilerin bozulmasına sebep olabilirler.
VİRÜSLERDEN KORUNMA
Kesinlikle virüslü olup olmadığı bilinmeyen disketler bilgisayara takılmamalıdır. Genellikle virüsler internetten indirilen programlardan, e-mail'lerden ve oyun programlarından bulaşmaktadır. Mümkünse dışarıdan temin edilen disketler bilgisayara takılmadan önce virüs kontrolünden geçirilmelidir. En iyi korunma yabancı disketlerin kesinlikle bilgisayara takılmamasıdır.
VİRÜS TEMİZLEME
Öncelikle bir virüs tarama ve temizleme programı gerekir. Bunlar CPAV, FPROT, SCAN, NORTON, gibi virüs temizleme programlarıdır. Programları bilgisayarınıza yükledikten sonra Update (güncelleme) etmeyi ihmal etmemelisiniz. Aksi taktirde yeni çıkan virusleri temizleyemezsiniz
Bilgisayarımın virüslere karşı korunmasına nasıl yardımcı olurum?
Hiçbir şey bilgisayarın yüzde 100 güvenli olduğunu garanti edemez. Ancak, bilgisayarınızı güncelli tutar, güncel bir virüsten koruma yazılımı kullanır ve birkaç en iyi uygulamaya uyarsanız bilgisayarınızın güvenliğini artırmayı ve virüs bulaşma olasılığını azaltmayı başarabilirsiniz.
İpucu: Hiçbir güvenlik yöntemi garantili olmadığı için, bir virüsle veya başka sorunlarla karşılaşma olasılığına karşı, düzenli olarak kritik dosyalarınızın yedeklenmesi önemlidir.
Virüslere karşı korunma adımları:
1. Bilgisayarınızın en son güncelleştirmelerle güncel kalmasını sağlayın. Microsoft Windows XP SP2 kullanıyorsanız, otomatik güncelleştirmeleri açın.
2. Bir Internet güvenlik duvarı kullanın (Not: Windows XP SP2, yerleşik ve etkin bir güvenlik duvarı içerir).
3. Endüstri standartlarına uygun bir virüsten koruma yazılımına abone olun ve yazılımın güncel kalmasını sağlayın.
4. Tanımadığınız bir kişinin gönderdiği e-posta ekini hiçbir zaman açmayın.
5. Tanıdığınız bir kişinin gönderdiği e-posta ekinin içeriğini bilmediğiniz sürece eki açmayın. Gönderen, ekin bir virüs içerdiğinin farkında olmayabilir.
6. Kullandığınız Microsoft Office uygulamalarının da güncel kalmasını sağlamalısınız.
Peki ya casus yazılımlar?
Casus yazılımlar virüslerden farklı olmalarına karşın, bazıları virüs gibi davranarak benzer veya farklı riskler arz edebilir.
Bilgisayarıma virüs bulaşmış olup olmadığını nasıl anlarım?
Virüslü bir program veya eki bilgisayarınızda açıp çalıştırdıktan sonra, bir şeylerin yolunda gitmediğini fark edinceye kadar virüs bulaştığını anlamayabilirsiniz.
Sisteminize virüs bulaşmış olabileceğine dair birkaç belirti:
• Normalden daha yavaş çalışmaya başlar
• Sık sık yanıt vermemeye veya kilitlenmeye başlar
• Birkaç dakikada bir çöker veya yeniden başlar
• Kendi kendine yeniden başlar ve normal çalışmaz
• Uygulamalar düzgün çalışmaz
• Disklere veya disk sürücülerine erişilemez
• Yazdırma işlemleri düzgün çalışmaz
• Beklenmedik hata iletileri alırsınız
• Bozuk menüler ve iletişim kutuları görüntülenir
Bunlar sık görülen bulaşma belirtileridir; ancak, virüsle ilgili olmayan donanım veya yazılım sorunları nedeniyle de oluşuyor olabilirler. İşin özü şudur ki, bilgisayarınıza endüstri standardına uygun güncel bir virüsten koruma yazılımı yüklemediğiniz sürece, virüs bulaşmış olup olmadığından emin olamazsınız. Güncel bir virüsten koruma yazılımı yüklü değilse veya farklı bir marka yüklemek istiyorsanız, daha fazla bilgi için Güvenlik yazılımları yükleme sayfamızı ziyaret edin.
İpucu: Virüs içeren bir e-posta gönderdiğiniz konusunda sizi uyaran iletilere karşı dikkatli olun. Bu durum, bir virüsün sahte e-postanın göndereni olarak sizin e-posta adresinizi kullandığının göstergesi olabilir. Bu, bilgisayarınıza virüs bulaşmış olduğu anlamına gelmeyebilir. Bazı virüslerin e-posta adreslerini taklit etme becerisi vardır.
21 Temmuz 2007 Cumartesi
TEMEL,FRANSIZ VE JAPON!!!bu fıkra kacmaz!!!temel japonu ezmıs=)=)
bir gün temel fransız ve japon bir yarışa tutuşmuşlar.yarışın
kuralı
şöyleymiş:kim bi seferde daha fazla karpuz taşıyacak.ilk önce
fransız:
-ben bi seferde 5 karpuzu taşırım diye söylemiş.
-japonla fransız nasıl diye sorunca:
-iki tana sol iki tane sağ bitanede kafama alırım 5 eder demiş.
sıra japon gelmiş oda:
-ben bi seferde 6 tane karpuz taşırım demiş.
fransızla temel nasıl diye sorunca japonda:
-iki sol iki sağ elime bitane kafama bir tanede s....me koyarım eder
altı
demiş.
sıra bizim temele gelmiş oda:
-bende bir seferde 11 tane taşırım demiş.
-japonla fransız hayretler içerisinde bunu nasıl yapabilirsin diye
sorunca
temelde:
-iki sağ elime iki sol elime bir tane kafama japonuda s...me oturturum
eder
11 tane demiş
*****
Pazar neşesi 2 +16
Sevgilisinin kendisini aldattığını öğrenen kadın çılgın intikam planını otoyolda giderken yürürlüğe koymuş.. Sevişir ayaklarına işi ilerletmişken, hart diye ısırıp koparmış, arabayı süren adamın teşkilatını ve anında arabanın açık camından fırlatmış.. Alet gidip, arkadan gelen arabanın ön camına çarpıp iz bıraktıktan sonra uçmuş..
O arabada da bir baba ile ilkokul öğrencisi kızı..
Küçük kız "O neydi baba" demiş.. O yaşta kıza ne desin adam. Aklına ilk geleni atmış..
"Hiiç.. Bir böcek çarptı o kadar!.."
"Ne böcekti ama baba" demiş, küçük kız.. "Hayvandaki aleti gördün mü?.."
Biyoloji dersinde öğretmen doğanın etkileri ve hayvanların çevreye uyum sağlamaları konusunu anlatıyormuş..
"Söyleyin bakalım!" demis, "Dil balığı neden yassıdır?"
Küçük Joe el kaldırmış.. "Söyle Joe!" demiş öğretmeni.. "Amcam anlatmıştı efendim!" demiş Küçük Joe.. "Dil balığı yassıdır, çünkü Balina onu becerirken altında kalmış.."
"İğrenç birşey bu Joe!" demiş öğretmen, "Bu konuyu ailenle görüşeceğim!. Neyse, şimdi konumuza dönelim.. Neden istakozların gözleri başlarının dışına fırlamıştır?"
Küçük Joe tekrar el kaldırmış. "Sana ikinci bir şans veriyorum!" demiş öğretmeni..
''Amcam anlatmıştı efendim'' demiş Küçük Joe, "Balina, dil balığını becerirken İstakoz onları görmüş ve gözleri şaşkınlıktan dışarı fırlamış.."
Temel, uygarlıktan sıkılmış, Ferrari'sini satıp Afrika'ya gitmiş. Balta girmemiş ormanlara yerleşip yamyam olmuş. Bir gün kabilenin Kendin Pişir, Kendin Ye lokantasına girmiş ve takma bacakla çıkmış!..
Bütün bebekler ayni sayıda hücreden oluşurlar. Embriyodaki hücreler 9 ay boyunca gelişerek çeşitli organları oluştururlar. Sorun erkek bebeklerin oluşmasında çıkar.. Hücre sayısı aynı olduğuna göre, o önde sallanan alet nasıl oluşacak. Bilim adamları araştırma yapmışlar ve erkek üreme organını oluşturan hücrelerin nerden geldiğini bulmuşlar.. Beyinden.. Yani erkeğin beyin hücrelerinden bir bölümü aşağılara göç edip, erkek cinsel organını oluşturuyorlar. Böylece kız çocuklar erkek çocuklardan daha akıllı uslu oluyorlar.
Çocuklar ergenlik çağına gelince sorun daha da büyüyor. Çocuk büyüdükçe sadece beyinleri arasındaki fark büyümüyor, düşünme merkezleri de değişiyor. Kadın başı ile düşünürken, erkek düşünceleri bir ölçüde, aşağılara göç etmiş eski beyin hücrelerinde oluşuyor.
Tabii sorunun büyüklüğü erkekten erkeğe değişiyor.
Bazı erkeklerde aşağı göç eden beyin hücresi sayısı az. Bunlar hemen tüm mental kapasiteye sahip ama, seks açısından çok sıkıcı adamlar oluyorlar. Bunlara tıp dilinde "Cumhuriyetçi" deniyor..
Bazılarında daha çok beyin hücresi aşağı iniyor.. Tıp dilindeki isimleri, "Demokratlar!.."
Çok ender olarak hemen tüm beyin hücreleri aşağı göç etmiş erkekler var. Bunlara da "Sayın Başkan" diyoruz!..
Bir zamanlar bir Mükemmel Adam vardı. Mükemmel Adam birgün Mükemmel Kadına rastladı. Mükemmel bir törenle evlendiler. Birlikte yaşamları da tabiatıyle mükemmeldi.
Bir karlı yılbaşı gecesi bu mükemmel çift arabaları ile giderken yol kenarında güç durumda kalmış bir yaşlı adama rastladılar. Durdular. Baktılar ki, yaşlı adam, geyiklerin çektiği kızağını kaybetmiş Noel Baba.. Onu arabalarına aldılar.
Giderken yol ve hava şartrları daha da kötüleşti. Üçlü, bir kaza geçirdi. Ve içlerinden sadece bir tanesi kurtuldu.
Hangisi?..
Tabii Mükemmel Kadın.. Çünkü bu üçlü içinde gerçekten var olan sadece odur. Bugün herkes, Noel Baba ve Mükemmel Erkek diye birşey olmadığını bilir.
..Ve de..
Dünyada Noel Baba ve Mükemmel Erkek diye birşey olmadığına göre, arabayı kullanan Mükemmel Kadındır. Bu da ortada niye bir trafik kazası olduğunu açıklar.
parfüümm :) ....(okumadan qeçmeyin)
Yaslı kadın,lüks otelın en ust katından ınıyordu. Ara
Katlardan bırınde asansor durdu.
Kapı acıldı, genc ve guzel bır kız ıcerı gırdı. Onunla
Bırlıkte asansoru yogun bır parfum kokusu da doldurdu.
Yaslı kadın, parfum kokusunu derın derın ıcıne cekınce
Genc kız magrur bır eda ıle kadına baktı ve
'' Gıorgıo-beverly hılls '' dedı ''
Kucucuk bır sısesı bıle 100 mılyon lıra!..''
Bıraz sonra asansor gene durdu. Gene cok sık genc bır
Kadın gırdı. O da buram buram parfum kokuyordu.
Yaslı kadın yıne koklamaktan kendını alamadı.
Yenı bınen genc kadın da yaslı kadına donerek kıbırlı bır
Tavırla
'' Chanel 5 numara '' dedı ''
Mını mını bır sısesı bıle 150 mılyon lıra! ''
Bıraz sonra asansor yaslı kadının ınecegı katta durdu.
Kadın asansorden cıkmadan buyuk bır gurultu cıkartarak
Yellendı.
Sonra da asansorde kalan ıkı alımlı genc kadına donerek
Ayşe kadın fasulye yarım kılosu 450 bın lıra..
